Đà Nẵng tính lại giá thuê nhà ở xã hội, áp lực chi phí đặt ra bài toán an sinh

Đà Nẵng đang lấy ý kiến phương án điều chỉnh giá thuê nhà ở xã hội thuộc tài sản công, với mức tăng dự kiến cao nhất hơn 7 lần theo lộ trình 5 năm.

Giá thuê dự kiến điều chỉnh mạnh sau nhiều năm giữ thấp

Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng đang lấy ý kiến về phương án điều chỉnh giá thuê tại các khu chung cư nhà ở xã hội thuộc tài sản công do thành phố quản lý. Theo đề xuất, mức giá mới có thể cao gấp từ gần 2 lần đến hơn 7 lần so với hiện hành, tùy từng vị trí và loại hình công trình.

Việc điều chỉnh được đặt trong bối cảnh giá thuê hiện nay phần lớn được xác định từ thời điểm nghiệm thu công trình, chưa phản ánh đầy đủ chi phí bảo trì, vận hành theo điều kiện kinh tế hiện tại. Sau nhiều năm không điều chỉnh, khoảng cách giữa giá thuê và chi phí thực tế ngày càng giãn rộng.

So với khung giá thuê nhà ở xã hội do doanh nghiệp đầu tư đã được UBND TP. Đà Nẵng ban hành trước đó, mức giá mới của nhà ở xã hội thuộc tài sản công vẫn thấp hơn đáng kể. Theo ước tính, giá sau điều chỉnh chỉ tương đương khoảng 45–75% mức giá tối thiểu trong khung này.

Điều này cho thấy thành phố đang lựa chọn phương án tăng giá có kiểm soát, thay vì đưa giá thuê tiệm cận ngay mặt bằng thị trường.

Lộ trình 5 năm nhằm giảm cú sốc cho người thuê

Để hạn chế tác động đột ngột đến các nhóm đang sinh sống tại nhà ở xã hội, Sở Xây dựng đề xuất lộ trình điều chỉnh kéo dài trong 5 năm, từ 2026 đến 2030. Mức tăng được chia nhỏ theo từng giai đoạn, thay vì áp dụng ngay toàn bộ giá mới.

Theo phương án này, năm đầu tiên áp dụng, giá thuê chỉ tăng thêm 20% phần chênh lệch giữa giá hiện hành và giá điều chỉnh. Các năm tiếp theo, tỷ lệ cộng dồn lần lượt nâng lên, cho đến khi áp dụng đầy đủ mức giá mới từ đầu năm 2030.

Cách tiếp cận theo lộ trình được đánh giá là giải pháp dung hòa giữa yêu cầu cân đối tài chính và mục tiêu an sinh xã hội. Trong bối cảnh nhiều người thuê là cán bộ công chức, lực lượng vũ trang hoặc người thu nhập thấp, việc tăng giá đột ngột có thể tạo áp lực đáng kể lên chi tiêu sinh hoạt.

Một số khu nhà xuống cấp, chờ phá dỡ hoặc mới được định giá gần đây dự kiến không thuộc diện áp dụng đợt điều chỉnh này.

Áp lực bảo trì và cảnh báo từ kiểm toán

Theo cơ quan quản lý, một trong những lý do cốt lõi dẫn tới đề xuất tăng giá thuê là tình trạng thiếu hụt nguồn kinh phí bảo trì, bảo dưỡng các khu chung cư nhà ở xã hội. Trong nhiều năm, ngân sách thành phố phải bù đắp phần lớn chi phí này.

Thực tế trên từng được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra, khi cho rằng mức giá thuê hiện hành chưa phù hợp với quy định và điều kiện kinh tế hiện nay, đồng thời chưa bảo đảm nguyên tắc “tính đúng, tính đủ” chi phí.

Việc duy trì giá thuê quá thấp trong thời gian dài khiến nhiều công trình đối mặt nguy cơ xuống cấp nhanh hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân và chi phí sửa chữa trong tương lai.

Trong bối cảnh ngân sách địa phương chịu áp lực từ nhiều nhiệm vụ chi khác, việc điều chỉnh giá thuê được xem là bước đi nhằm phân bổ lại trách nhiệm tài chính theo hướng bền vững hơn.

Bài toán an sinh Đà Nẵng trong chiến lược nhà ở dài hạn

Tính đến nay, TP. Đà Nẵng đã hoàn thành và đưa vào sử dụng hơn 17.500 căn hộ nhà ở xã hội, trong đó 43 khu chung cư thuộc tài sản công do thành phố trực tiếp quản lý. Quỹ nhà này đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu chỗ ở cho các nhóm yếu thế.

Nhà ở xã hội tại Đà Nẵng hiện ưu tiên bố trí cho gia đình có công với cách mạng, hộ giải tỏa, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người có thu nhập thấp. Đây là nhóm đối tượng chịu tác động trực tiếp từ bất kỳ thay đổi nào về chính sách giá thuê.

Trong giai đoạn tới, áp lực phát triển nhà ở xã hội tại Đà Nẵng còn lớn hơn khi chỉ tiêu đến năm 2030 lên tới gần 29.000 căn. Riêng mỗi năm, thành phố cần hoàn thành hàng nghìn căn mới để đáp ứng nhu cầu thực tế.

Việc điều chỉnh giá thuê vì vậy không chỉ là câu chuyện tài chính, mà còn đặt ra yêu cầu cân bằng giữa hiệu quả quản lý tài sản công và mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội trong chiến lược phát triển đô thị dài hạn.

Thùy Linh

Các tin tức liên quan đến Nhà đất