Chứng khoán xanh lên ngôi nhờ dòng vốn bền vững toàn cầu

Chứng khoán xanh đang trở thành tâm điểm dòng vốn toàn cầu, khi Việt Nam đẩy mạnh lộ trình phát triển bền vững, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Chứng khoán xanh trỗi dậy trong làn sóng đầu tư bền vững

Theo báo cáo Going Green 10/2025, thị trường chứng khoán xanh Việt Nam đang ghi nhận bước chuyển mình rõ rệt, nhờ khung chính sách đồng bộ và sự quan tâm ngày càng lớn của dòng vốn ESG (môi trường – xã hội – quản trị). Sự dịch chuyển này đánh dấu một giai đoạn mới, khi tài chính bền vững không còn là khái niệm xa vời mà trở thành chiến lược trọng tâm của nền kinh tế.

Tính đến tháng 9/2025, quy mô phát hành trái phiếu xanh và sản phẩm đầu tư gắn với yếu tố ESG tăng gấp 1,8 lần so với cùng kỳ năm trước. Nhiều doanh nghiệp niêm yết trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, hạ tầng xanh, công nghệ sạch… đã trở thành “điểm đến” của dòng vốn quốc tế. Báo cáo cho thấy, chỉ riêng nhóm chứng khoán xanh và trái phiếu bền vững đã chiếm gần 15% tổng giá trị huy động trên thị trường vốn, phản ánh xu hướng đầu tư dịch chuyển từ “tăng trưởng bằng mọi giá” sang “phát triển có trách nhiệm”.

Tại Việt Nam, các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán và quỹ đầu tư lớn như Dragon Capital, SSI, VinaCapital đã và đang triển khai danh mục đầu tư xanh, song hành cùng định hướng của Chính phủ về tăng trưởng xanh đến năm 2030.

Tài chính xanh tạo đòn bẩy cho cổ phiếu năng lượng

Theo ước tính, tổng lượng vốn ESG toàn cầu đạt khoảng 40.000 tỉ USD, chiếm hơn 35% tổng tài sản đầu tư được quản lý. Trong đó, châu Á – Thái Bình Dương nổi lên là khu vực tăng trưởng nhanh nhất, với Việt Nam được xem là một trong những thị trường tiềm năng nhất Đông Nam Á.

Báo cáo chỉ ra rằng, đến cuối năm 2025, có hơn 120 doanh nghiệp niêm yết công bố báo cáo bền vững theo chuẩn quốc tế, tăng hơn 60% so với năm 2024. Trong nhóm VN30, nhiều doanh nghiệp đã được các quỹ ESG quốc tế đưa vào danh mục theo dõi nhờ cải thiện quản trị và minh bạch thông tin.

Một điểm đáng chú ý là các doanh nghiệp thuộc nhóm chứng khoán xanh đạt mức tăng trưởng lợi nhuận trung bình 18%/năm – cao hơn 1,5 lần so với mặt bằng chung. Những lĩnh vực dẫn đầu gồm năng lượng tái tạo, hạ tầng thông minh, logistics xanh, và sản xuất tuần hoàn.

Dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào các ngành xanh cũng tăng mạnh, chiếm hơn 20% tổng vốn đăng ký mới. Sự chuyển dịch này tạo ra tác động lan tỏa tích cực đến thị trường chứng khoán, khi nhà đầu tư tổ chức ưu tiên cổ phiếu có chiến lược ESG rõ ràng.

Tại góc nhìn trong nước, Ngân hàng Nhà nước và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang triển khai khung hướng dẫn cho trái phiếu xanh, giúp chuẩn hóa quy trình phát hành và công bố thông tin. Đây được xem là nền tảng quan trọng để thị trường chứng khoán xanh Việt Nam bắt kịp tiêu chuẩn toàn cầu, thu hút thêm dòng vốn dài hạn và giảm rủi ro đầu cơ ngắn hạn.

Dự báo xu hướng xanh trong thị trường vốn Việt Nam

Các chuyên gia của nhóm nghiên cứu Going Green nhận định, sự phát triển của chứng khoán xanh không chỉ mang ý nghĩa môi trường, mà còn là chỉ báo cho sức khỏe tài chính của quốc gia. Khi các dòng vốn dài hạn hướng về doanh nghiệp bền vững, khả năng chống chịu của thị trường trước biến động toàn cầu sẽ được củng cố.

Theo dự báo, quy mô thị trường chứng khoán xanh tại Việt Nam có thể đạt hơn 15 tỉ USD vào năm 2030, tương đương 10% tổng vốn hóa toàn thị trường. Giai đoạn 2025–2026 sẽ là “điểm bùng phát” khi Việt Nam hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn ESG và có thể được FTSE hoặc MSCI đưa vào danh mục “thị trường xanh nổi bật”.

Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội, các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh vào minh bạch tài chính, giảm phát thải và cải thiện chuỗi cung ứng. Đây là yếu tố then chốt giúp họ đủ điều kiện tiếp cận dòng vốn ESG quốc tế – vốn có yêu cầu khắt khe về quản trị và báo cáo tác động.

Đối với nhà đầu tư, “60s Hôm Nay” nhận định rằng, chứng khoán xanh là xu thế dài hạn, không dành cho đầu cơ ngắn hạn. Các nhà đầu tư nên lựa chọn doanh nghiệp có chiến lược phát triển bền vững, nền tảng tài chính vững và tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận ổn định trong 3–5 năm tới.

Khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu với thị trường vốn quốc tế, chứng khoán xanh không chỉ là danh mục đầu tư “xanh”, mà còn là hướng đi chiến lược để cân bằng lợi nhuận – rủi ro và góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.

Thị trường chứng khoán xanh Việt Nam đang đứng trước thời cơ lịch sử để bứt phá, nhờ dòng vốn ESG toàn cầu và khung chính sách thuận lợi. Dù còn nhiều thách thức về minh bạch và tiêu chuẩn, song với tốc độ hội nhập hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm tài chính xanh mới của khu vực trong thập kỷ tới.

Bảo Long