Chính sách thuế chuyển đổi đất đai được xem xét giảm gánh nặng tài chính

Bộ Tài chính đề xuất giảm 50% thuế chuyển đổi đất, phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát chính sách, giảm gánh nặng cho dân.

Phản ánh từ người dân về chi phí thuế đất

Thị trường bất động sản Việt Nam đang đối mặt với những phản ánh gay gắt về chi phí chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đặc biệt tại các địa phương áp dụng bảng giá đất mới theo Luật Đất đai 2024. Một hộ dân tại TP. Vinh, Nghệ An, chia sẻ với báo chí rằng, để chuyển đổi 300m2 đất vườn sang đất ở, họ phải nộp gần 4,5 tỷ đồng, tương đương 15 triệu đồng/m2. Dù đồng ý đóng thuế, gia đình này cho rằng số tiền này vượt quá khả năng chi trả, thậm chí còn cao hơn giá trị thị trường của mảnh đất (khoảng 3 tỷ đồng).

Tương tự, một gia đình khác tại TP. Vinh, sở hữu đất được cấp từ trước năm 1980, muốn tách thửa cho con cái. Theo bảng giá đất cũ, chi phí chuyển đổi chỉ khoảng 1,4 tỷ đồng, nhưng bảng giá mới đẩy con số lên gần 11 tỷ đồng, gấp gần 9 lần. Tại xã Ba Vì (huyện Ba Vì, Hà Nội), một hộ dân phải nộp hơn 911 triệu đồng để chuyển đổi 210m2 đất trồng cây lâu năm sang đất ở. Với người dân nông thôn, đây là con số quá lớn, buộc UBND địa phương phải thu hồi quyết định cho phép chuyển đổi.

Những trường hợp này phản ánh thực trạng: bảng giá đất mới, được xây dựng để tiệm cận giá thị trường, đang tạo ra gánh nặng tài chính không nhỏ. Nhiều hộ dân kêu gọi cơ quan chức năng xem xét lại chính sách, đảm bảo quyền lợi hợp pháp mà không gây thiệt hại lớn.

Đề xuất giảm thuế từ bộ Tài chính

Trước phản ánh của người dân, Bộ Tài chính đã nhanh chóng vào cuộc. Tại họp báo quý 2/2025, bà Nguyễn Thị Thoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản, cho biết Bộ đã gửi văn bản yêu cầu các địa phương báo cáo tình hình thu tiền sử dụng đất. Sau khi tổng hợp, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để đánh giá toàn diện và đề xuất sửa đổi quy định trong Luật Đất đai.

Một giải pháp được Bộ Tài chính đưa ra là bổ sung khoản 6 vào Điều 52 của dự thảo sửa đổi Nghị định 103/2024. Theo đó, đối với hộ gia đình và cá nhân chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở (trong cùng thửa đất có nhà ở), tiền sử dụng đất sẽ chỉ bằng 50% chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm được cấp phép. Đề xuất này nhằm giảm bớt áp lực tài chính, đặc biệt với những gia đình có nhu cầu sử dụng đất hợp pháp.

Bà Thoa nhấn mạnh, Luật Đất đai 2024 đã bỏ khung giá đất, giao quyền cho địa phương ban hành bảng giá đất sát thị trường. Tuy nhiên, việc này dẫn đến chi phí chuyển đổi tăng vọt, gây khó khăn cho người dân. Do đó, việc rà soát và điều chỉnh chính sách là cần thiết để đảm bảo công bằng.

Hợp tác liên bộ để hài hòa lợi ích

Ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho rằng chính sách giá đất cần cân bằng lợi ích giữa người dân bị thu hồi đất và những người có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng. Trước đây, khung giá đất cố định 5 năm một lần của Chính phủ thường thấp hơn giá thị trường, gây bất lợi trong các dự án đầu tư công khi đền bù đất. Luật Đất đai 2024, thông qua Nghị quyết 18 và 19, đã định hướng xây dựng bảng giá đất sát thực tế, nhưng điều này lại làm gia tăng chi phí cho người dân.

Để giải quyết, hai bộ sẽ cùng phân loại đất cụ thể và đề xuất mức thu phù hợp, tránh gây gánh nặng bất hợp lý. Ông Phấn nhấn mạnh rằng từ nay đến cuối năm 2025, các địa phương cần đánh giá kỹ tác động của bảng giá đất mới, tránh gây biến động lớn về chi phí. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cam kết phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để sửa đổi Nghị định 103/2024, đảm bảo chính sách thuế đất vừa sát thị trường, vừa không làm khó người dân.

Xây dựng chính sách đất đai bền vững

Việc rà soát thuế chuyển đổi mục đích sử dụng đất không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp bách của người dân mà còn đặt nền móng cho một chính sách đất đai bền vững. Đề xuất giảm 50% tiền sử dụng đất là bước đi quan trọng, giúp hàng ngàn hộ gia đình giảm bớt gánh nặng tài chính khi chuyển đổi đất để ở hoặc tách thửa. Tuy nhiên, để chính sách thực sự hiệu quả, các địa phương cần xây dựng bảng giá đất hợp lý, tránh tình trạng giá đất tăng đột biến.

Sự phối hợp giữa Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc lắng nghe và giải quyết khó khăn của người dân. Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang dần phục hồi, những điều chỉnh này không chỉ hỗ trợ người dân mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển ổn định của thị trường, đảm bảo quyền lợi hợp pháp và an sinh xã hội.

Thùy Linh