Quyết định chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch: Doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị những gì?

Từ 2030, xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc sẽ chấm dứt. Doanh nghiệp cần thích ứng với quy định mới.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 122/2024, sửa đổi, bổ sung Nghị định 14/2018 về hoạt động thương mại biên giới. Một trong những điểm đáng chú ý nhất là việc chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc từ ngày 1/1/2030. Quyết định này sẽ tác động đáng kể đến hoạt động xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng để thích ứng với mô hình thương mại chính ngạch.

Xuất khẩu tiểu ngạch – Những thay đổi quan trọng từ năm 2029

Trước khi chính thức chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch vào năm 2030, Nghị định 122/2024 quy định một số thay đổi quan trọng sẽ có hiệu lực từ năm 2029. Cụ thể, từ 1/1/2029, cư dân biên giới khi mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới phải có mặt để làm thủ tục xuất nhập khẩu. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để chuyển đổi hoàn toàn sang hoạt động thương mại chính ngạch, tăng cường quản lý và kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu tại khu vực biên giới.

Bộ Tài chính cũng được giao nhiệm vụ báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định việc điều chỉnh số lần được miễn thuế và số tiền được miễn thuế cho cư dân biên giới trong năm 2029. Việc này nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong hoạt động thương mại biên giới, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho cư dân biên giới.

Chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch – Thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp Việt

Từ 1/1/2030, mọi hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa sẽ chỉ được thực hiện tại các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính, cửa khẩu phụ, lối thông quan và đường chuyên dụng thuộc các cửa khẩu này. Các lối mở biên giới đã hoàn thành thủ tục nâng cấp và đạt thỏa thuận song phương cũng được phép thông quan hàng hóa.

Quy định này đánh dấu sự kết thúc của hoạt động xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc, một thị trường tiêu thụ quan trọng của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Việc chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho doanh nghiệp.

Về mặt thách thức, doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, sẽ phải thích nghi với các quy định và thủ tục phức tạp hơn của xuất khẩu chính ngạch. Chi phí logistics, thủ tục hải quan, kiểm dịch, chứng nhận chất lượng… đều sẽ tăng lên. Yêu cầu về chất lượng, tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc hàng hóa cũng khắt khe hơn, đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư nâng cao năng lực sản xuất và quản lý.

Tuy nhiên, việc chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch và chuyển đổi sang xuất khẩu chính ngạch cũng mang lại nhiều cơ hội. Thương mại chính thức giúp nâng cao uy tín, thương hiệu và khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn quốc tế cũng giúp sản phẩm Việt Nam dễ dàng tiếp cận các thị trường khó tính khác. Hơn nữa, hoạt động xuất khẩu chính ngạch được quản lý chặt chẽ hơn, giảm thiểu rủi ro và tranh chấp thương mại, tạo môi trường kinh doanh ổn định và bền vững hơn.

Doanh nghiệp cần làm gì để thích ứng?

Để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động chuẩn bị và thích ứng với những thay đổi trong chính sách xuất nhập khẩu, nhất là việc chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch. Doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu và nắm vững các quy định mới về xuất khẩu chính ngạch, từ thủ tục hải quan, tiêu chuẩn chất lượng đến quy cách đóng gói và truy xuất nguồn gốc. Nâng cao năng lực quản lý, đầu tư vào hệ thống quản lý chất lượng, quản lý kho bãi và logistics là yếu tố then chốt để đáp ứng yêu cầu của thương mại chính ngạch.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, không phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường nhất định. Hợp tác và liên kết với các đối tác trong và ngoài nước cũng giúp doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm, nguồn lực và giảm thiểu rủi ro. Cuối cùng, đào tạo nguồn nhân lực có kiến thức và kỹ năng về thương mại quốc tế, logistics, quản lý chất lượng… là điều không thể thiếu.

Chính phủ cũng cần đồng hành và hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi. Đơn giản hóa thủ tục hành chính, cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ đào tạo và kết nối giao thương là những biện pháp cần thiết để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và tận dụng cơ hội từ việc chấm dứt xuất khẩu tiểu ngạch. Nghị định 122/2024 cũng điều chỉnh phương thức thanh toán trong hoạt động thương mại biên giới, theo đó thanh toán bằng tiền mặt chỉ áp dụng cho cư dân biên giới.

Thương nhân sẽ phải sử dụng thanh toán qua ngân hàng hoặc thanh toán bù trừ. Về tiêu chuẩn hàng hóa, Nghị định yêu cầu hàng hóa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn chất lượng, quy định về truy xuất nguồn gốc và các điều kiện khác của nước nhập khẩu. Những thay đổi này đòi hỏi doanh nghiệp phải nỗ lực thích ứng để đảm bảo hoạt động xuất khẩu diễn ra thuận lợi và hiệu quả.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Người lao động