Nhân lực thiếu hụt nhà cung cấp Apple gấp rút tìm kiếm

Dù thu hút được Foxconn, Luxshare và nhiều nhà sản xuất lớn, Việt Nam vẫn đối mặt thách thức về nguồn nhân lực.

Thị trường nhân lực Việt Nam hiện nay

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang trải qua nhiều biến động, sự chuyển dịch của các nhà cung cấp lớn của Apple như Foxconn và Luxshare từ Trung Quốc sang Việt Nam để giảm sự phụ thuộc đã tạo nên một cục diện mới cho ngành sản xuất trong nước. Điều này đã biến Việt Nam trở thành một điểm đến chiến lược hấp dẫn đối với các nhà sản xuất toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong tám tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã thu hút được 20,52 tỷ USD vốn FDI, trong đó phần lớn đến từ các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như Foxconn, Samsung và Luxshare. Những khoản đầu tư này không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra hàng ngàn việc làm mới, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp điện tử trong nước.

Tuy nhiên, năm ngoái, bên cạnh đà suy thoái kinh tế toàn cầu, ngành sản xuất điện tử của Việt Nam cũng phải đối mặt với những thử thách nghiêm trọng. Hàng chục nghìn công nhân đã mất việc do sự sụt giảm trong sản xuất. Dù vậy, theo dữ liệu từ S&P Global, quý hai năm 2024 đã ghi nhận mức tăng đáng kể về đơn đặt hàng cho các nhà sản xuất tại Việt Nam, mức tăng này là mạnh mẽ nhất trong hơn một thập kỷ qua, cho thấy tiềm năng phục hồi và mở rộng của ngành sản xuất.

Đáng chú ý, các nhà cung cấp của Apple đã tăng cường đáng kể sự hiện diện của mình tại Việt Nam. Luxshare, Foxconn và Goertek đều đã mở rộng quy mô sản xuất bằng cách xây dựng các nhà máy mới. Vào năm 2015, chỉ có 8 nhà cung cấp của Apple tại Việt Nam, con số này đã tăng lên tới 35 nhà cung cấp vào năm 2023, chịu trách nhiệm lắp ráp các sản phẩm như AirPods, iPad và MacBook, chứng tỏ sự tin tưởng mạnh mẽ từ các tập đoàn công nghệ lớn đối với thị trường lao động và môi trường kinh doanh của Việt Nam.

Một trong những yếu tố chính làm nên sức hút của Việt Nam đối với các nhà sản xuất công nghệ là lực lượng lao động dồi dào và với chi phí cạnh tranh. Mức lương sản xuất tại Việt Nam hiện vẫn thấp hơn một nửa so với Trung Quốc, dù mức lương tối thiểu thực tế đã tăng khoảng 11,3% mỗi năm từ 2010 đến 2019. Điều này giúp các doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất mà vẫn đảm bảo được nguồn nhân lực chất lượng.

Tuy nhiên, khi quy mô các nhà máy mở rộng, các doanh nghiệp này đang đối mặt với thách thức lớn về thiếu hụt lao động. Mặc dù đã triển khai nhiều gói thưởng và ưu đãi hấp dẫn, các nhà máy đối tác của Apple tại Việt Nam vẫn gặp khó khăn trong việc lấp đầy hàng ngàn vị trí công nhân sản xuất. Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các nhà máy khiến việc thu hút và giữ chân nhân lực trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Các ưu đãi từ nhà tuyển dụng

Vào cuối mùa hè, khi là mùa tuyển dụng chính của các nhà cung cấp của Apple tại Việt Nam, các công ty như Luxshare và Foxconn đang tích cực tìm cách lấp đầy hàng nghìn vị trí công việc lắp ráp cố định và tạm thời, đảm nhận việc sản xuất các sản phẩm như AirPods và iPad. Trước đây, cạnh tranh cho những công việc này đã trở nên rất khốc liệt. Tuy nhiên, với sự gia tăng của các nhà sản xuất chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam, quyền lợi lựa chọn lao động đã nghiêng về phía người lao động hơn.

Theo thông tin từ Rest of World, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok và Facebook, các nhà sản xuất và nhà tuyển dụng đang cố gắng thu hút sự chú ý của những người lao động tiềm năng bằng cách đăng tải video và tổ chức các buổi phát trực tiếp hàng ngày giới thiệu về các công việc mà họ cung cấp. Một số nhà tuyển dụng còn hứa hẹn mức lương hàng tháng lên tới 12 triệu đồng (tương đương 492 USD), kèm theo các khoản tiền thưởng khi ký hợp đồng, nhằm tạo động lực cho người lao động.

Ngoài ra, theo các nhà tuyển dụng được Rest of World phỏng vấn, trong bối cảnh ngày càng nhiều nhà máy cạnh tranh để tuyển cùng một nhóm công nhân, nhiều nhà máy đã phải tăng cường các chế độ phúc lợi và tìm cách sáng tạo để thu hút công nhân. Tuy nhiên, việc thu hút được người lao động trẻ, những người không dễ dàng bị thuyết phục để làm việc trong các nhà máy với công việc đơn giản, khá nhàm chán và thời gian làm việc dài vẫn là một thách thức lớn.

Một ví dụ điển hình là Luxshare, một trong những nhà cung cấp hàng đầu của Apple, đã mở rộng sản xuất tại Nghệ An trong năm nay nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động. Vào tháng 3, Luxshare đã yêu cầu chính quyền địa phương hỗ trợ tuyển dụng 1.500 lao động mỗi tháng. Đáp lại, chính quyền địa phương đã kêu gọi các trường đại học và trường dạy nghề cung cấp thực tập sinh và lao động cho công ty.

Nhìn chung, tình trạng thiếu hụt lao động tại các nhà cung cấp của Apple tại Việt Nam không chỉ là một thách thức tạm thời, mà còn là một bài toán dài hạn đòi hỏi sự phối hợp toàn diện. Để giải quyết vấn đề này, không chỉ cần các chính sách ưu đãi về tiền lương và phúc lợi, mà còn phải đầu tư mạnh mẽ vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Điều này sẽ đảm bảo sự phát triển bền vững của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc tốt hơn cho người lao động.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để củng cố vị thế trong ngành công nghiệp sản xuất công nghệ cao. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa tiềm năng này, cần có những chiến lược hợp lý trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo rằng lực lượng lao động không chỉ đủ số lượng mà còn đáp ứng được chất lượng yêu cầu của các nhà sản xuất quốc tế. Sự hợp tác giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức giáo dục sẽ là chìa khóa để mở ra một tương lai thịnh vượng cho thị trường lao động Việt Nam.

Thu Ngân

Nguồn tham khảo: Diễn đàn Doanh nghiệp