AWS sập mạng toàn cầu, hơn 2.000 công ty bị ảnh hưởng

Sự cố điện toán đám mây của Amazon làm tê liệt hàng loạt website, ứng dụng và một lần nữa cảnh báo sự mong manh của Internet hiện đại.

Hàng triệu người rơi vào cảnh “mất Internet” toàn cầu

Sáng thứ Hai (20/10), Amazon Web Services (AWS) – nền tảng điện toán đám mây lớn nhất thế giới – bất ngờ gặp sự cố kỹ thuật nghiêm trọng kéo dài nhiều giờ, khiến hàng triệu người dùng trên khắp thế giới không thể truy cập Internet. Hàng loạt trang web và ứng dụng lớn bị tê liệt, từ dịch vụ ngân hàng, mạng xã hội, đặt vé máy bay đến các nền tảng mua sắm trực tuyến.

Tại Mỹ, đặc biệt là khu vực Bờ Đông, sự cố khiến người dân không thể gọi cà phê qua ứng dụng, đăng nhập tài khoản ngân hàng hay truy cập công cụ làm việc trực tuyến. Theo thống kê ban đầu, hơn 2.000 doanh nghiệp bị ảnh hưởng trong ngày đầu tuần – thời điểm nhu cầu sử dụng Internet cao nhất.

Mặc dù gián đoạn chỉ kéo dài vài tiếng, giới chuyên gia nhận định đây là một trong những sự cố lớn nhất của AWS trong nhiều năm qua, đồng thời là lời cảnh báo mạnh mẽ về sự phụ thuộc quá mức của thế giới vào một số nhà cung cấp hạ tầng Internet.

“Gót chân Achilles” của Internet hiện đại

Nguyên nhân ban đầu được cho là sự cố trong hệ thống chuyển đổi tên miền (DNS) – “bộ não” của Internet giúp chuyển địa chỉ web thân thiện (như amazon.com) thành dãy số IP mà máy tính hiểu được. Khi DNS mất kết nối với các cơ sở dữ liệu chính, hàng nghìn máy chủ của Amazon đồng loạt ngừng phản hồi, khiến chuỗi dịch vụ toàn cầu sập theo hiệu ứng domino.

Theo ông Rob Jardin, Giám đốc kỹ thuật số của công ty an ninh mạng NymVPN, chưa có dấu hiệu cho thấy đây là một cuộc tấn công mạng có chủ đích. “Mọi thứ trông giống như lỗi kỹ thuật tại một trung tâm dữ liệu chính của Amazon,” ông nhận định.

Tuy nhiên, điều đáng lo là tần suất sự cố ngày càng tăng. Khi phần lớn dịch vụ toàn cầu tập trung vào vài “đám mây lớn”, chỉ cần một lỗi nhỏ cũng có thể khiến hàng trăm triệu người bị ảnh hưởng. “Rất nhiều doanh nghiệp đang đặt toàn bộ dữ liệu vào một giỏ duy nhất – và khi giỏ đó rơi, cả thế giới cùng thiệt hại,” Jardin nói thêm.

Sự cố hiếm gặp nhưng tác động khổng lồ

AWS vốn nổi tiếng với độ ổn định cao. Lần gần nhất nền tảng này gặp sự cố nghiêm trọng là năm 2021. Với quy mô hàng triệu máy chủ trên khắp thế giới, việc AWS vận hành ổn định trong nhiều năm được xem là kỳ tích kỹ thuật.

Tuy nhiên, phạm vi ảnh hưởng của sự cố lần này khiến nó trở nên đặc biệt. Ông Mike Chapple, Giáo sư công nghệ thông tin tại Đại học Notre Dame (Mỹ), nhận xét: “Nếu chỉ một công ty gặp trục trặc nội bộ, thiệt hại bị giới hạn. Nhưng khi AWS ‘hắt hơi’, Internet toàn cầu lập tức ‘cảm cúm’.”

Năm 2024 từng chứng kiến thảm họa CNTT lớn nhất trong lịch sử, khi phần mềm lỗi của công ty an ninh mạng CrowdStrike khiến hàng triệu máy tính Windows trên thế giới đồng loạt sập. Hệ quả là hàng không, bệnh viện, logistics bị tê liệt, gây thiệt hại ước tính 5 tỷ USD. Những vụ việc như vậy cho thấy hệ sinh thái công nghệ hiện nay, dù mạnh mẽ, vẫn ẩn chứa rủi ro tập trung hóa cực lớn.

Từ lịch sử của AWS đến câu hỏi về tương lai Internet

AWS ra đời từ sáng kiến của Amazon đầu những năm 2000, khi công ty nhận ra có thể cho thuê năng lực máy chủ dư thừa cho doanh nghiệp khác. Từ đó, nền tảng này phát triển thành “xương sống Internet” của thế giới, vận hành dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, phát trực tuyến và thương mại điện tử cho hàng trăm nghìn tổ chức.

Trong sự cố lần này, Amazon xác nhận lỗi phát sinh từ dịch vụ DynamoDB – cơ sở dữ liệu chứa thông tin khách hàng của nhiều doanh nghiệp toàn cầu – do hệ thống DNS gặp trục trặc. “Amazon vẫn lưu trữ dữ liệu an toàn, nhưng không ai có thể ‘tìm thấy’ nó trong vài giờ,” Giáo sư Chapple ví von.

Sau vài giờ gián đoạn, AWS khôi phục hoạt động lúc 6h35 sáng giờ miền Đông (ET). Công ty khuyến nghị người dùng xóa bộ nhớ tạm (cache) để truy cập bình thường trở lại. Dù hệ thống DNS đã ổn định, Amazon cho biết một số dịch vụ như EC2 – máy chủ ảo cho ứng dụng trực tuyến – vẫn bị ảnh hưởng cục bộ.

Amazon cam kết sẽ điều tra toàn diện và công bố báo cáo chi tiết nguyên nhân trong vài ngày tới. Giới công nghệ kỳ vọng bản báo cáo này sẽ chỉ ra cách AWS kiểm soát sự cố, đồng thời đề xuất giải pháp tăng cường dự phòng liên khu vực để ngăn thảm họa tương tự tái diễn.

Internet cần phân tán hơn để tránh “thảm họa toàn cầu”

Sự cố AWS đặt ra câu hỏi lớn: Liệu Internet có đang quá tập trung quyền lực vào tay vài tập đoàn công nghệ? Hiện nay, hơn 70% lưu lượng Internet toàn cầu đi qua ba “ông lớn” – Amazon, Microsoft và Google. Mô hình này giúp giảm chi phí và tăng tốc triển khai, nhưng đồng thời biến thế giới số trở thành hệ thống dễ tổn thương.

Theo chuyên gia Rob Jardin, “Internet được sinh ra để chống lại thảm họa – phân tán, linh hoạt và không phụ thuộc vào một trung tâm.” Nhưng khi hầu hết dịch vụ trực tuyến nay phụ thuộc vào một vài đám mây tập trung, chỉ cần một lỗi nhỏ cũng có thể khiến một nửa thế giới “tối đen” trong vài giờ.

Các chuyên gia khuyến nghị tương lai của Internet cần hướng tới đa dạng hóa nhà cung cấp, tự chủ dữ liệu và mở rộng hạ tầng phân tán – thay vì dựa vào “một đám mây để che cả bầu trời.”

Sự cố AWS ngày 20/10 chỉ kéo dài vài giờ nhưng đủ để làm tê liệt hàng nghìn doanh nghiệp, minh chứng rằng Internet hiện đại mạnh mẽ nhưng mong manh hơn bao giờ hết. Khi thế giới ngày càng phụ thuộc vào đám mây, chỉ một lỗi kỹ thuật nhỏ cũng có thể khiến nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu khựng lại – một lời nhắc rằng con người cần tái thiết lại “xương sống số” theo hướng an toàn và bền vững hơn.

Thùy Linh

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance

Các tin tức liên quan đến Công nghệ