AI đe dọa tương lai website: Cuộc chiến doanh thu nội dung

AI khiến lưu lượng truy cập web giảm 15%, đẩy các nhà xuất bản nội dung tìm cách kiếm tiền mới từ công ty AI.

AI thay đổi cách vận hành và kiếm tiền của các website

Trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi cách người dùng tiếp cận thông tin trực tuyến, gây ra sự sụt giảm nghiêm trọng về lưu lượng truy cập vào các website. Theo Similarweb, lưu lượng tìm kiếm do con người thực hiện trên toàn cầu đã giảm 15% trong năm tính đến tháng 6/2025. Các trang web khoa học, giáo dục mất 10% lưu lượng, trang tham khảo giảm 15%, và trang y tế mất đến 31%. Sự thay đổi này bắt nguồn từ việc người dùng ngày càng sử dụng chatbot như ChatGPT, với 800 triệu người dùng, thay vì các công cụ tìm kiếm truyền thống như Google.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, nó đã trở thành ứng dụng được tải xuống nhiều nhất trên cửa hàng ứng dụng iPhone. Apple ghi nhận lượng tìm kiếm trên trình duyệt Safari giảm lần đầu tiên vào tháng 4/2025. Google, với 90% thị phần tìm kiếm tại Mỹ, đã tích hợp tính năng dùng trí tuệ nhân tạo như “tổng quan” và “chế độ AI” để cạnh tranh. Tuy nhiên, những tính năng này cung cấp câu trả lời trực tiếp, khiến người dùng không cần truy cập vào các trang web nguồn. Similarweb ước tính tỷ lệ tìm kiếm tin tức không dẫn đến nhấp chuột đã tăng từ 56% lên 69%, làm giảm đáng kể doanh thu từ quảng cáo trực tuyến, nguồn thu chính của các nhà xuất bản nội dung.

Các trang như Stack Overflow và Wikipedia cũng chịu ảnh hưởng. Stack Overflow ghi nhận ít câu hỏi hơn trên diễn đàn do lưu lượng truy cập giảm, trong khi Wikipedia lo ngại các bản tóm tắt AI không ghi nguồn sẽ hạn chế đóng góp và truy cập. Neil Vogel, CEO của Dotdash Meredith (sở hữu People, Food & Wine), cho biết lưu lượng truy cập từ Google vào các trang của họ đã giảm từ 60% xuống chỉ còn một nửa, cáo buộc Google “đánh cắp nội dung” để cạnh tranh.

Cuộc chiến pháp lý và thỏa thuận cấp phép với công ty AI

Để đối phó, nhiều nhà xuất bản nội dung lớn đã đàm phán thỏa thuận cấp phép với các công ty trí tuệ nhân tạo, kết hợp với các mối đe dọa kiện tụng. News Corp, sở hữu Wall Street Journal và New York Post, đã đạt thỏa thuận với Open AI nhưng đang kiện Perplexity, một công cụ trả lời trí tuệ nhân tạo. New York Times cũng kiện Open AI trong khi hợp tác với Amazon. Tuy nhiên, các vụ kiện bản quyền gần đây tại California (tháng 6/2025) cho thấy tòa án có xu hướng ủng hộ các công ty AI như Meta và Anthropic, với lập luận rằng việc sử dụng nội dung để huấn luyện AI là “sử dụng hợp lý”.

Chính sách của chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump cũng dường như thiên về các công ty công nghệ, với việc bổ nhiệm cố vấn ủng hộ trí tuệ nhân tạo và sa thải lãnh đạo Văn phòng Bản quyền Hoa Kỳ sau khi bà phản đối việc huấn luyện trí tuệ nhân tạo trên tài liệu có bản quyền. Các thỏa thuận cấp phép, như Reddit cấp nội dung cho Google với giá 60 triệu USD/năm, không đủ bù đắp thiệt hại. Giá trị thị trường của Reddit đã giảm hơn 50% sau khi báo cáo tăng trưởng người dùng chậm vào tháng 2/2025, dù đã phục hồi phần nào.

Các trang web nhỏ hơn, chiếm phần lớn trong hàng trăm triệu tên miền, gặp khó khăn trong việc thương lượng với các gã khổng lồ công nghệ do thiếu sức mạnh đàm phán. Một số trang đã chặn trình thu thập thông tin AI, nhưng điều này đồng nghĩa với việc mất khả năng hiển thị trên kết quả tìm kiếm.

Giải pháp mới để cứu web mở

Các công ty công nghệ như Cloudflare và Tollbit đang tìm cách giúp các nhà xuất bản nội dung kiếm tiền từ trí tuệ nhân tạo. Cloudflare, hỗ trợ bảo mật cho 20% website toàn cầu, thử nghiệm hệ thống trả phí theo lượt truy cập, cho phép các trang tính phí bot AI. Matthew Prince, chủ sở hữu Cloudflare, nhấn mạnh mục tiêu tạo ra “một thế giới mà con người truy cập nội dung miễn phí, nhưng bot phải trả tiền”. Tollbit đã xử lý 15 triệu giao dịch vi mô cho 2.000 nhà xuất bản, bao gồm Associated Press và Newsweek, với mức phí cao hơn cho nội dung độc đáo như bài viết mới của báo chí.

ProRata, do Bill Gross sáng lập, đề xuất mô hình chia sẻ doanh thu quảng cáo từ câu trả lời trí tuệ nhân tạo dựa trên tỷ lệ nội dung đóng góp, hiện hợp tác với hơn 500 đối tác như Financial Times và Atlantic. Dù chưa thể cạnh tranh với Google, mô hình này hướng đến sự công bằng trong phân phối doanh thu.

Các nhà xuất bản cũng đang chuyển đổi mô hình kinh doanh. Stack Overflow phát triển sản phẩm đăng ký hướng đến doanh nghiệp (Stack Internal), trong khi các hãng tin tức chuẩn bị cho “Google zero” bằng cách phát triển bản tin, ứng dụng, và nội dung âm thanh, video – những định dạng khó bị AI tóm tắt hơn. YouTube hiện là trang được các công cụ AI chuyển hướng lưu lượng nhiều nhất, theo Similarweb.

Robby Stein từ Google cho rằng web không suy thoái mà đang mở rộng, với số lượng trang tăng 45% trong hai năm nhờ trí tuệ nhân tạo hỗ trợ tạo nội dung. Tuy nhiên, ông thừa nhận các công cụ AI quét nhiều trang hơn nhưng không dẫn đến lượt nhấp chuột từ con người. Để web mở tồn tại, các nhà xuất bản cần mô hình kiếm tiền mới, như chia sẻ doanh thu từ AI, để đảm bảo người sáng tạo nội dung được trả công xứng đáng.

AI đang làm giảm lưu lượng truy cập và doanh thu của các website, buộc các nhà xuất bản tìm cách kiếm tiền từ công ty AI thông qua thỏa thuận, kiện tụng, hoặc mô hình mới như Cloudflare, Tollbit, ProRata. Nếu không, web mở có thể biến đổi thành một hệ sinh thái khác biệt, nơi nội dung miễn phí cho con người nhưng tốn phí cho bot.

Khánh Nhi

Nguồn: thuonggiaonline