TPHCM mở rộng định hình không gian công nghiệp hiện đại

TPHCM sau sáp nhập mở rộng 66 khu công nghiệp, hướng tới 105 khu vào 2050, trở thành trung tâm công nghiệp xanh, tích hợp logistics.

Tái cấu trúc công nghiệp sau sáp nhập

Sự kiện sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vào TPHCM đã mở ra cơ hội lớn để tái định hình không gian công nghiệp. Với diện tích mở rộng lên hơn 6.700 km², TPHCM hiện sở hữu 66 khu chế xuất và khu công nghiệp, tổng diện tích hơn 27.000 ha. Đến năm 2050, con số này dự kiến tăng lên 105 khu với hơn 49.000 ha, củng cố vị thế trung tâm công nghiệp hàng đầu Việt Nam.

Trước đây, TPHCM gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu đất đai cho các dự án công nghiệp quy mô lớn. Bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM, từng chia sẻ rằng các nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm khu công nghiệp 50 ha nhưng phải chuyển hướng sang Long An do thiếu quỹ đất. Sau sáp nhập, TP.HCM đã tháo gỡ điểm nghẽn này, sẵn sàng đáp ứng mọi dự án công nghiệp với quỹ đất dồi dào và hạ tầng cải thiện.

Sự tích hợp giữa TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu tạo ra chuỗi giá trị công nghiệp liên kết chặt chẽ. Ví dụ, ngành dệt may tận dụng lợi thế may tại TPHCM, nhuộm tại Bình Dương và xuất khẩu qua cảng Cái Mép – Thị Vải. Theo ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội Dệt – May – Thời trang TPHCM, TP.HCM cần chuyển từ vai trò sản xuất cuối chuỗi sang trung tâm điều phối chiến lược, tập trung vào thiết kế, nghiên cứu phát triển (R&D) và logistics công nghiệp.

Hệ sinh thái công nghiệp xanh và thông minh

Sự mở rộng của TPHCM không chỉ gia tăng diện tích mà còn thúc đẩy phát triển công nghiệp theo hướng xanh và thông minh. TP.HCM (khu vực cũ) được định hướng tập trung vào các khu công nghiệp công nghệ cao, sinh thái và tích hợp đô thị – dịch vụ, liên kết với Khu Công nghệ cao và Đại học Quốc gia TPHCM. Bình Dương tiếp tục phát triển mô hình khu công nghiệp – đô thị – dịch vụ, hướng tới sản xuất thông minh. Bà Rịa – Vũng Tàu đảm nhận vai trò hậu cần cảng biển, công nghiệp hóa dầu và năng lượng.

Ngành dệt may, với kim ngạch xuất khẩu 22 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2025, là ví dụ điển hình cho tiềm năng của chuỗi giá trị liên vùng. Tuy nhiên, hơn 60% nguyên liệu đầu vào vẫn phụ thuộc nhập khẩu, đòi hỏi TP.HCM xây dựng “hành lang công nghiệp xanh” từ Dĩ An (Bình Dương) đến Nhà Bè (TP.HCM), kết nối cảng Cái Mép – Vũng Tàu. Hành lang này tích hợp các khâu sợi, dệt, nhuộm, may và logistics, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng cao giá trị gia tăng nội địa.

TS. Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM, nhấn mạnh rằng sự tích hợp không gian công nghiệp giúp chuyên môn hóa sản xuất, giảm áp lực lên đô thị trung tâm và tối ưu hóa đầu tư hạ tầng. TPHCM cần xây dựng hệ thống dữ liệu công nghiệp liên vùng, giám sát môi trường số và quản lý chuỗi cung ứng thông minh, đáp ứng yêu cầu của công nghiệp 4.0.

Tăng cường hạ tầng logistics và triển vọng phát triển

Để phát triển công nghiệp bền vững, Thành Phố cần đầu tư mạnh vào hạ tầng logistics và giao thông liên vùng. Các dự án then chốt như đường Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc TPHCM – Mộc Bài, Biên Hòa – Vũng Tàu và Bến Lức – Long Thành sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển, giảm chi phí logistics (hiện chiếm 16-20% giá thành sản phẩm công nghiệp). Hệ thống cảng cạn (ICD) tại Dĩ An, Thủ Đức, Phú Mỹ và các trung tâm logistics hiện đại sẽ tăng cường kết nối giữa khu công nghiệp, cảng biển và đô thị.

Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, TPHCM có cơ hội trở thành trung tâm công nghiệp và logistics hàng đầu khu vực trong 10-15 năm tới. Tuy nhiên, thách thức nằm ở việc đáp ứng nhu cầu lao động, đặc biệt là 90.000 lao động cần thiết sau sáp nhập. TPHCM cần chuyển đổi mô hình đào tạo nghề, phối hợp giữa doanh nghiệp, trường nghề và chính quyền để rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn. Việc thành lập trung tâm kỹ năng công nghiệp xanh tại ranh giới ba khu vực sẽ hỗ trợ đào tạo lao động chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu sản xuất thông minh.

Nhà đầu tư nên cân nhắc các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản công nghiệp và logistics, đặc biệt những công ty tham gia chuỗi giá trị dệt may, công nghệ cao và năng lượng. Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ số hóa và sản xuất xanh để tận dụng cơ hội từ xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, rủi ro từ chi phí đầu tư hạ tầng và thiếu hụt lao động cần được quản lý chặt chẽ.

Sự mở rộng của TPHCM sau sáp nhập đã mở ra cơ hội lớn để định hình không gian công nghiệp hiện đại, tích hợp công nghiệp xanh, logistics và sản xuất thông minh. Với 66 khu công nghiệp hiện tại và kế hoạch đạt 105 khu vào năm 2050, TPHCM đang trên đà trở thành trung tâm công nghiệp hàng đầu khu vực. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa tiềm năng, thành phố cần đồng bộ hạ tầng, đào tạo lao động và thúc đẩy công nghệ 4.0, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững và cạnh tranh quốc tế.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn