Thị trường vàng sắp đón nhiều thay đổi lớn

Các ngân hàng và doanh nghiệp lớn vừa đề xuất nhiều cơ chế mới nhằm tái cấu trúc thị trường vàng, đáng chú ý là việc cho phép nhập khẩu vàng và triển khai các sản phẩm phái sinh.

Đề xuất phá vỡ thế độc quyền và mở cửa cho sản phẩm vàng phái sinh

Trong bản góp ý cho dự thảo sửa đổi Nghị định 24/2012, hàng loạt ngân hàng thương mại và doanh nghiệp kinh doanh vàng đã đưa ra những kiến nghị mang tính bước ngoặt. Các đề xuất này tập trung vào việc hoàn thiện hành lang pháp lý và bổ sung các giải pháp quản lý hiệu quả hơn cho thị trường vàng vốn còn nhiều bất cập.

Một trong những đề xuất đáng chú ý nhất là việc xây dựng lộ trình và khung pháp lý cho các sản phẩm tài chính mới như hợp đồng vàng kỳ hạn và chứng chỉ vàng. Các đơn vị này cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép doanh nghiệp và tổ chức tín dụng được cấp phép sản xuất, xuất nhập khẩu vàng miếng được sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro biến động giá.

Cụ thể là các hợp đồng tương lai (futures), hợp đồng kỳ hạn (forwards), và hợp đồng hoán đổi (swaps) với vàng tài khoản hoặc thị trường quốc tế. Thêm vào đó, có đề nghị cho phép các đơn vị có giấy phép nhập khẩu được mua vàng kỳ hạn từ nước ngoài.

Phản hồi về các đề xuất này, NHNN cho biết đã có hành lang pháp lý ban đầu. Khoản 2 Điều 112 Luật các Tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 và Thông tư 40/2016/TT-NHNN đã quy định về việc cung ứng sản phẩm phái sinh giá cả hàng hóa của ngân hàng thương mại. NHNN khẳng định sẽ rà soát và sửa đổi các quy định liên quan sau khi Nghị định 24 sửa đổi được ban hành, tạo cơ sở cho việc cung ứng sản phẩm phái sinh về vàng. Tuy nhiên, NHNN cũng lưu ý các doanh nghiệp khi sử dụng công cụ phái sinh phải tuân thủ quy định hạch toán của Bộ Tài chính.

Đặc biệt, NHNN sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để xem xét việc bổ sung vàng vào danh mục hàng hóa được phép giao dịch tại Sở Giao dịch hàng hóa. Hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản cũng sẽ được nghiên cứu song song với việc hình thành một Sở giao dịch vàng tập trung trong tương lai.

Về vấn đề sản xuất vàng miếng, Hiệp hội Kinh doanh vàng và Tập đoàn Vàng bạc Đá quý Doji lại đề nghị không nên bổ sung các ngân hàng thương mại vào hoạt động này, cho rằng điều đó có thể mâu thuẫn với Luật các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, NHNN giữ quan điểm việc cấp phép cho cả doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện là cần thiết để xóa bỏ thế độc quyền nhà nước một cách có kiểm soát, đúng theo chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW, từ đó tạo ra một thị trường cạnh tranh và minh bạch hơn.

Tác động kép từ việc xóa bỏ độc quyền và chuẩn hóa thị trường

Các đề xuất sửa đổi Nghị định 24 không chỉ là những thay đổi kỹ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, có thể định hình lại toàn bộ cấu trúc thị trường vàng Việt Nam. Việc chấm dứt cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng SJC và mở rộng giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu là hai mũi nhọn chính, được kỳ vọng sẽ giải quyết được bài toán chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.

Khi có nhiều đơn vị đủ năng lực (cả doanh nghiệp lớn như PNJ và các ngân hàng thương mại) cùng tham gia nhập khẩu và sản xuất, nguồn cung vàng cho thị trường sẽ dồi dào và ổn định hơn. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến giá cả, giúp thu hẹp khoảng cách vốn bị xem là vô lý trong thời gian dài. Cơ chế mới sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, nơi giá cả được quyết định bởi cung cầu thực tế thay vì sự khan hiếm do độc quyền. Đây là yếu tố then chốt để bình ổn thị trường và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, việc cho phép các sản phẩm phái sinh về vàng như hợp đồng kỳ hạn, tương lai là một bước tiến lớn trong việc hiện đại hóa thị trường. Đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ, các công cụ này là “lá chắn” hiệu quả để phòng ngừa rủi ro khi giá vàng thế giới biến động. Họ có thể cố định giá mua nguyên liệu trong tương lai, giúp ổn định chi phí sản xuất và giá bán, thay vì bị động trước những cú sốc giá.

Một điểm nhấn quan trọng khác là đề xuất về việc chuẩn hóa chất lượng vàng. Yêu cầu thành lập một trung tâm kiểm định độc lập và ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng, trọng lượng, hàm lượng vàng miếng do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì sẽ tạo ra một sân chơi công bằng.

Khi chất lượng vàng được đảm bảo đồng bộ trên toàn thị trường, niềm tin của người dân và nhà đầu tư sẽ được củng cố. Các ngân hàng như HDBank, Vietinbank, BIDV, Techcombank đều ủng hộ mạnh mẽ đề xuất này, cho thấy nhu cầu cấp thiết về một cơ chế quản lý chất lượng minh bạch và thống nhất.

Cơ hội và thách thức cho nhà đầu tư trước ngưỡng cửa thay đổi

Những thay đổi được đề xuất trong dự thảo sửa đổi Nghị định 24 sẽ mở ra một chương mới cho thị trường vàng, mang đến cả cơ hội và thách thức cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Xu hướng rõ ràng nhất là thị trường sẽ trở nên minh bạch, cạnh tranh và liên thông hơn với thế giới.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, việc giá vàng trong nước tiệm cận hơn với giá thế giới sẽ làm giảm rủi ro mua phải vàng với giá quá cao. Tuy nhiên, thị trường cũng sẽ trở nên phức tạp hơn. Sự xuất hiện của các sản phẩm phái sinh đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức tài chính sâu rộng hơn để tham gia.

Theo nhận định của 60s Hôm Nay, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức sâu hơn về các công cụ tài chính mới này nếu muốn tận dụng cơ hội, thay vì chỉ đơn thuần mua bán vàng vật chất như một kênh trú ẩn an toàn. Sự biến động giá có thể sẽ nhanh và khó lường hơn khi chịu tác động trực tiếp từ thị trường quốc tế.

Đối với doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ, việc được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu một cách chủ động hơn sẽ là một cú hích lớn. Họ có thể giảm phụ thuộc vào nguồn cung trong nước, tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh. Các doanh nghiệp đủ năng lực tài chính và tuân thủ pháp luật cũng có cơ hội tham gia vào lĩnh vực sản xuất vàng miếng, một phân khúc béo bở vốn bị giới hạn trước đây. Tuy nhiên, đi kèm với đó là áp lực cạnh tranh sẽ gia tăng đáng kể.

Đối với thị trường chứng khoán, việc một thị trường vàng ổn định và minh bạch hơn có thể làm giảm sức hấp dẫn của vàng như một kênh đầu cơ ngắn hạn. Dòng tiền có thể sẽ được phân bổ lại một cách hợp lý hơn vào các kênh đầu tư khác như chứng khoán và sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của nền kinh tế.

Các đề xuất sửa đổi Nghị định 24 đang cho thấy một quyết tâm lớn trong việc cải tổ toàn diện thị trường vàng. Việc chuyển từ cơ chế quản lý mang nặng tính hành chính, độc quyền sang một cơ chế vận hành theo nguyên tắc thị trường, có sự kiểm soát chặt chẽ hứa hẹn sẽ mang lại một sân chơi công bằng và minh bạch hơn. Đây là cơ hội để thị trường vàng phát triển bền vững, nhưng cũng là thách thức đòi hỏi sự thích ứng nhanh chóng từ cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Minh Duy

Nguồn tham khảo: Thời báo Ngân hàng