Ngành quỹ Việt Nam, cơ hội vàng khi thị trường chứng khoán nâng hạng

Ngành quỹ Việt Nam đón cơ hội từ nâng hạng TTCK, thu hút vốn ngoại, thúc đẩy đầu tư dài hạn, đạt 1% GDP năm 2024.

Ngành quỹ đón sóng nâng hạng thị trường chứng khoán

Việc nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cận biên lên mới nổi đang mở ra cơ hội lớn cho ngành quản lý quỹ. Theo báo cáo tháng 4/2025 của FTSE Russell, Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng, với khả năng đạt thị trường mới nổi hạng hai vào tháng 9/2025. Một bước tiến quan trọng là Thông tư 68/2024/TT-BTC, cho phép giao dịch không yêu cầu ký quỹ trước (non pre-funding) với nhà đầu tư nước ngoài, đáp ứng tiêu chí then chốt của FTSE Russell.

Ngành quỹ, với vai trò kết nối vốn dài hạn từ dân cư đến doanh nghiệp, được hưởng lợi lớn. Tính đến cuối 2024, tổng tài sản quỹ mở đạt khoảng 1% GDP, với 422.000 nhà đầu tư tham gia, thấp so với 9 triệu tài khoản TTCK. So với Mỹ (quỹ chiếm 133% GDP) hay Trung Quốc (21% GDP), ngành quỹ Việt Nam còn nhiều dư địa phát triển. Các quỹ đầu tư không chỉ giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận mà còn giảm áp lực tín dụng ngân hàng, ổn định giá cổ phiếu, và khuyến khích doanh nghiệp niêm yết.

Chính phủ, công ty quản lý quỹ, và đại lý phân phối đang nỗ lực cải thiện khung pháp lý, sản phẩm quỹ, và kênh phân phối. Tuy nhiên, thách thức nằm ở nhận thức nhà đầu tư và chính sách thuế. Việc cho phép ngân hàng phân phối chứng chỉ quỹ và ưu đãi thuế dài hạn, như miễn thuế thu nhập cá nhân tương tự Thái Lan (30% thu nhập, tối đa 15.000 USD/năm), có thể thay đổi cục diện.

Phân tích tác động của nâng hạng TTCK đến ngành quỹ

Nâng hạng TTCK sẽ thu hút dòng vốn thụ động từ quỹ chỉ số toàn cầu, ước tính hàng tỷ USD. Năm 2018, khi Việt Nam vào danh sách theo dõi của FTSE Russell, ngành quỹ ghi nhận tăng trưởng tài sản ròng 88% (từ 24.267 tỷ đồng cuối 9/2023 lên 45.643 tỷ đồng cuối 9/2024). Số tài khoản giao dịch chứng chỉ quỹ mở đạt 1.620.336, tăng 26% so với cùng kỳ 2023, cho thấy tiềm năng lớn khi nhà đầu tư cá nhân dần chuyển sang kênh đầu tư dài hạn.

Tuy nhiên, quy mô quỹ Việt Nam (1% GDP) vẫn nhỏ so với Ấn Độ (18% GDP) hay Trung Quốc (21% GDP). Nguyên nhân là nhận thức về quỹ đầu tư còn hạn chế, với chỉ 422.000 nhà đầu tư tham gia quỹ mở so với 9 triệu tài khoản TTCK. Hơn nữa, hệ thống phân phối chứng chỉ quỹ chưa đa dạng, chủ yếu qua công ty chứng khoán, trong khi ngân hàng – kênh tiềm năng – chưa được phép tham gia. Nếu ngân hàng phân phối chứng chỉ quỹ, như mô hình DBS hay Standard Chartered (thu phí quản lý gia sản chiếm 40% tổng thu phí), ngành quỹ có thể tăng trưởng 20-30% hằng năm.

Biến động địa chính trị, như chính sách áp thuế của Tổng thống Donald Trump từ 4/2025, có thể gây rủi ro cho dòng vốn ngoại. Với tỷ lệ tín dụng/GDP 135%, Việt Nam khó dựa vào ngân hàng để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025. Ngành quỹ, do đó, trở thành kênh dẫn vốn bền vững, giảm phụ thuộc vốn ngoại và rủi ro biến động toàn cầu.

Dự báo thị trường quỹ và lời khuyên đầu tư

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi dự báo ngành quỹ sẽ tăng trưởng 15-20% hằng năm đến 2030, đạt 5% GDP, nhờ nâng hạng TTCK và chính sách hỗ trợ. Dòng vốn ngoại từ quỹ ETF có thể đạt 2-5 tỷ USD nếu Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng vào 2025, thúc đẩy cổ phiếu các công ty quản lý quỹ như Dragon Capital (quỹ VFMVSF, NAV 5.800 tỷ đồng) hay SSI (quỹ VLGF, NAV 4.000 tỷ đồng). Cổ phiếu ngành tài chính, đặc biệt công ty quản lý quỹ, có thể tăng 10-12% trong 12 tháng tới.

Thị trường bất động sản cũng hưởng lợi gián tiếp khi quỹ đầu tư trái phiếu cung cấp vốn cho dự án cơ sở hạ tầng, đẩy giá đất khu công nghiệp tại Bà Rịa-Vũng Tàu và Hải Phòng tăng 6-8% vào 2026. Nhà đầu tư nên ưu tiên quỹ mở cổ phiếu (equity funds) hoặc quỹ cân bằng (balanced funds), với lợi suất kỳ vọng 8-10%/năm, phù hợp tích lũy dài hạn. Doanh nghiệp quản lý quỹ cần đa dạng sản phẩm, như quỹ hạ tầng hoặc quỹ ESG (môi trường, xã hội, quản trị), để thu hút nhà đầu tư trẻ.

Chính phủ nên sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP trong 2025, cho phép ngân hàng phân phối chứng chỉ quỹ và miễn thuế thu nhập cá nhân cho đầu tư dài hạn (trên 5 năm). Nhà đầu tư cá nhân cần tham gia khóa đào tạo tài chính, ưu tiên quỹ uy tín như TCBF (NAV 10.000 tỷ đồng) để giảm rủi ro.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn