Số hóa thúc đẩy giảm bất bình đẳng kinh tế châu Á 2025

Số hóa đang trở thành công cụ mạnh mẽ để giảm bất bình đẳng kinh tế ở châu Á và Thái Bình Dương. Tuy nhiên, để khai thác tiềm năng, các chính phủ cần thu hẹp khoảng cách số về cơ sở hạ tầng, tiếp cận dịch vụ, và kỹ năng công nghệ.

Tiềm năng của chuyển đổi số

Số hóa đang thay đổi diện mạo kinh tế của châu Á và Thái Bình Dương, mang lại cơ hội cải thiện năng suất, đổi mới sáng tạo, và giảm bất bình đẳng. Theo Báo cáo Chính sách Phát triển châu Á 2025 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), khu vực này đã vượt xa nhiều nơi khác về phát triển kỹ thuật số trong vài thập niên qua. Tuy nhiên, lợi ích từ số hóa chưa được phân bổ đồng đều, đặc biệt giữa khu vực thành thị và nông thôn.

Dữ liệu cho thấy tỷ lệ người dùng internet ở thành thị cao hơn 13% so với nông thôn, trong khi tốc độ tải xuống internet di động ở thành phố nhanh hơn 38% so với vùng sâu vùng xa. Những chênh lệch này, được gọi là “khoảng cách số”, là rào cản lớn để số hóa phát huy vai trò giảm bất bình đẳng. Ngoài ra, trình độ kỹ năng số thấp ở nhiều nền kinh tế đang phát triển trong khu vực cũng làm chậm tiến trình hòa nhập kỹ thuật số.

Ông Albert Park, Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB, nhấn mạnh rằng số hóa toàn diện có thể giúp các chính phủ không chỉ tăng năng suất mà còn thu hẹp khoảng cách kinh tế. Với chiến lược phù hợp, số hóa sẽ là động lực để châu Á và Thái Bình Dương đạt được sự phát triển bền vững và công bằng hơn.

Bất bình đẳng kinh tế dai dẳng

Mặc dù châu Á và Thái Bình Dương ghi nhận tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, bất bình đẳng vẫn là vấn đề nan giải. Năm 2022, hệ số Gini trung bình – thước đo bất bình đẳng kinh tế – tại khu vực này cao hơn 6% so với năm 1990. Tính đến năm 2024, 18,9% dân số khu vực sống dưới mức nghèo 3,65 USD mỗi ngày, cho thấy sự chênh lệch lớn về thu nhập và cơ hội.

Số hóa có thể là giải pháp để cải thiện tình trạng này. Bằng cách tăng cường tiếp cận các dịch vụ cơ bản như tài chính cá nhân, giáo dục, và y tế, số hóa giúp các nhóm yếu thế tham gia tích cực hơn vào nền kinh tế. Ví dụ, các nền tảng tài chính số cho phép doanh nghiệp nhỏ vượt qua rào cản về vốn, trong khi giáo dục trực tuyến mang lại cơ hội học tập cho người dân ở vùng sâu vùng xa.

Hơn nữa, số hóa hỗ trợ chuyển đổi sang nền kinh tế các-bon thấp, giúp khu vực chống chịu tốt hơn trước biến đổi khí hậu. Các công cụ số như mô hình phân tích rủi ro thiên tai hay dự báo khí hậu đang được ứng dụng để xác định các giải pháp bền vững, chẳng hạn cây trồng chịu hạn hoặc hệ thống cảnh báo sớm.

Thách thức từ khoảng cách số

Dù tiềm năng lớn, số hóa ở châu Á và Thái Bình Dương đối mặt với nhiều thách thức. Khoảng cách số về cơ sở hạ tầng, khả năng tiếp cận, và kỹ năng công nghệ đang cản trở sự phát triển đồng đều. Nhiều khu vực nông thôn thiếu kết nối internet ổn định, trong khi người dân ở những vùng này thường không có kỹ năng sử dụng công nghệ số hiệu quả.

Các nghiên cứu trước đây của ADB chỉ ra rằng nhiều nền kinh tế trong khu vực tụt hậu về hòa nhập kỹ thuật số, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển. Điều này làm giảm hiệu quả của số hóa trong việc thu hẹp bất bình đẳng, khi những người cần lợi ích nhất lại khó tiếp cận công nghệ.

Để giải quyết, ADB khuyến nghị các chính phủ xây dựng chiến lược kỹ thuật số quốc gia, tích hợp các mục tiêu bao trùm và bền vững. Các chính sách cần được điều chỉnh phù hợp với điều kiện địa phương, đảm bảo rằng số hóa không chỉ phục vụ khu vực thành thị mà còn đến được vùng nông thôn và cộng đồng yếu thế.

Giải pháp thúc đẩy số hóa toàn diện

Để số hóa thực sự trở thành công cụ giảm bất bình đẳng, các chính phủ cần đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng công nghệ, đặc biệt là mạng internet tốc độ cao ở vùng sâu vùng xa. Đồng thời, chương trình đào tạo kỹ năng số cần được triển khai rộng rãi, giúp người dân, đặc biệt là thanh niên và người lao động, làm quen với công nghệ hiện đại.

Hợp tác giữa chính phủ, khu vực tư nhân, và các tổ chức xã hội dân sự cũng là yếu tố then chốt. Các doanh nghiệp công nghệ có thể đóng vai trò cung cấp giải pháp số sáng tạo, trong khi các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ nâng cao nhận thức và tiếp cận cộng đồng. Ví dụ, các sáng kiến như ví điện tử hay nền tảng học trực tuyến đã giúp hàng triệu người ở châu Á tiếp cận dịch vụ tài chính và giáo dục, nhờ sự phối hợp giữa các bên.

Ngoài ra, số hóa cần được tích hợp vào các chiến lược phát triển bền vững, như giảm phát thải carbon và ứng phó thiên tai. Các công cụ số có thể hỗ trợ dự báo thời tiết, quản lý tài nguyên, và xây dựng cộng đồng chống chịu tốt hơn trước các sự kiện khí hậu cực đoan.

Hợp tác quốc tế và chính sách dài hạn

Để tối ưu hóa lợi ích của số hóa, các quốc gia châu Á và Thái Bình Dương cần tăng cường hợp tác quốc tế. Các tổ chức như ADB có thể hỗ trợ tài chính và kỹ thuật, giúp các nước đang phát triển xây dựng hạ tầng số và nâng cao kỹ năng công nghệ. Đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia trong khu vực sẽ giúp tìm ra các giải pháp phù hợp với bối cảnh địa phương.

Chính phủ cũng cần ban hành các chính sách dài hạn, không chỉ tập trung vào phát triển công nghệ mà còn đảm bảo tính bao trùm. Ví dụ, các chương trình trợ cấp thiết bị số hoặc kết nối internet miễn phí cho vùng sâu vùng xa có thể giúp thu hẹp khoảng cách số. Số hóa toàn diện không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn thúc đẩy công bằng xã hội, tạo cơ hội cho mọi tầng lớp dân cư.

Báo cáo của ADB nhấn mạnh rằng nếu được thực hiện đúng cách, số hóa sẽ là động lực để châu Á và Thái Bình Dương đạt được mục tiêu phát triển bền vững, giảm bất bình đẳng, và nâng cao chất lượng sống. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ các nhà hoạch định chính sách và sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Tầm nhìn cho tương lai

Nhìn về tương lai, số hóa sẽ tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển của châu Á và Thái Bình Dương. Với tốc độ chuyển đổi số nhanh chóng, khu vực này có cơ hội dẫn đầu toàn cầu về đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau, các chính phủ cần ưu tiên thu hẹp khoảng cách số và thúc đẩy hòa nhập kỹ thuật số.

Việc đầu tư vào giáo dục số, hạ tầng công nghệ, và các chính sách hỗ trợ sẽ giúp số hóa trở thành công cụ mạnh mẽ, không chỉ giảm bất bình đẳng mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Các sáng kiến như tài chính số, nông nghiệp thông minh, và quản lý thiên tai dựa trên công nghệ đang mở ra những cơ hội mới để cải thiện đời sống của hàng triệu người.

Châu Á và Thái Bình Dương đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Nếu tận dụng tốt tiềm năng của số hóa, khu vực này có thể xây dựng một tương lai công bằng, bền vững, và thịnh vượng hơn. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp, và cộng đồng, số hóa sẽ là chìa khóa để mở ra một kỷ nguyên phát triển mới.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn