Thúc đẩy hoạt động thương mại điện tử an toàn và minh bạch

Trong bối cảnh thương mại điện tử tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ, các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này cũng gia tăng đáng kể.

Theo số liệu từ Bộ Công Thương, trong 10 tháng đầu năm 2024, lực lượng Quản lý thị trường đã tiến hành kiểm tra hơn 61.000 vụ, trong đó có hơn 41.000 vụ vi phạm bị xử lý. Đặc biệt, các vi phạm liên quan đến thương mại điện tử chiếm tỷ lệ cao với mức độ phức tạp ngày càng gia tăng.

Những con số đáng chú ý

Trong 10 tháng năm 2024, số vụ vi phạm thương mại điện tử bị xử lý tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần so với cùng kỳ năm trước. Tổng số tiền xử lý vi phạm thương mại điện tử đạt hơn 777 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023. Các hành vi phổ biến bao gồm vi phạm nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, và kinh doanh hàng hóa không đảm bảo an toàn thực phẩm.

“Hàng hóa vi phạm được trà trộn, vận chuyển trong các kiện hàng, sử dụng số điện thoại không chính chủ để giao dịch, mua bán và gửi tới khách hàng thông qua các đơn vị dịch vụ giao nhận, chuyển phát nhanh nên khó phát hiện” – lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường cho biết.

Đáng lo ngại hơn, các mặt hàng vi phạm không chỉ dừng lại ở hàng tiêu dùng thông thường mà còn bao gồm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh và thuốc lá điện tử giả, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới và thách thức pháp lý

Nhiều nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, Shein, và 1688 đang hoạt động tại Việt Nam nhưng chưa tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật. Các nền tảng này thường không có đại diện pháp lý tại Việt Nam, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm tra và xử lý.

Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, Bộ Công Thương đã chỉ đạo tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng để giám sát và xử lý vi phạm. Đồng thời, qua thực tế kiểm tra, Bộ Công Thương cũng đề xuất hoàn thiện chính sách và khung pháp lý nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Hợp tác và giải pháp quản lý chặt chẽ

Để hiện thực hóa mục tiêu chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử, Tổng cục Quản lý thị trường đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an. Mục tiêu của sự hợp tác này là xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý hàng hóa thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin và tem điện tử xác thực.

Theo đó, các đơn vị sẽ sử dụng công nghệ tra cứu và truy vết mã tem để quản lý lưu thông hàng hóa, từ đó phát hiện và ngăn chặn hàng giả trên các nền tảng thương mại điện tử. Đồng thời, hai bên sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu chung nhằm tăng cường năng lực xử lý tranh chấp, khiếu nại và bảo vệ người tiêu dùng.

Ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh rằng, dù đã triển khai nhiều biện pháp phòng, chống hàng giả, nhưng vẫn chưa có giải pháp kỹ thuật nào đạt hiệu quả tuyệt đối. Do đó, việc hợp tác giữa các đơn vị là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp mới, bao gồm chính sách và công cụ kỹ thuật, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thương mại điện tử.

Quản lý thương mại điện tử: Cần đối xử như môi trường offline

Trước sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, ông Trần Hữu Linh đề xuất rằng môi trường kinh doanh trực tuyến cần được quản lý tương tự như offline. Điều này bao gồm việc định danh người mua và người bán để đảm bảo tính minh bạch và truy vết được nguồn gốc hàng hóa.

Bên cạnh đó, việc tăng cường kiểm tra, giám sát và xử phạt các hành vi vi phạm cần được thực hiện đồng bộ trên toàn quốc. Các cơ quan chức năng cũng cần phối hợp với doanh nghiệp để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về hàng giả, hàng nhái và các rủi ro khi mua sắm trực tuyến.

Hướng đến một thị trường thương mại điện tử an toàn và minh bạch

Thương mại điện tử đang trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế số của Việt Nam. Tuy nhiên, để lĩnh vực này phát triển bền vững, việc quản lý và giám sát cần được chú trọng hơn bao giờ hết.

Việc tăng cường hợp tác giữa các cơ quan chức năng, xây dựng hệ thống dữ liệu hiện đại và hoàn thiện khung pháp lý là những bước đi quan trọng. Đồng thời, sự tham gia của người tiêu dùng và các doanh nghiệp trong việc duy trì một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc thúc đẩy thương mại điện tử phát triển an toàn và bền vững.

Thu Ngân

Nguồn tham khảo: Vietnam Business Forum