VSDC nỗ lực đưa thị trường chứng khoán Việt Nam nâng hạng

Nếu nâng hạng lên thị trường chứng khoán mới nổi, chứng khoán Việt Nam sẽ thu hút một lượng vốn đầu tư lớn vào lĩnh vực này.

Những tín hiệu tích cực và thách thức phía trước

Tại hội thảo “Toàn cảnh thị trường vốn năm 2024 và triển vọng năm 2025” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam phối hợp với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance tổ chức, bà Tạ Thanh Bình, Tổng giám đốc Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), đã có những chia sẻ sâu sắc về tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam. Theo bà Bình, trong buổi làm việc gần đây với đại diện FTSE Russell, cơ quan xếp hạng thị trường quốc tế này đã xác nhận Việt Nam đã đáp ứng được 7 trong 9 tiêu chí cần thiết để nâng hạng.

Dù đã đạt được nhiều tiến bộ, bà Bình cho biết vẫn còn hai tiêu chí quan trọng mà Việt Nam cần cải thiện để đủ điều kiện nâng hạng. Đầu tiên là gỡ bỏ yêu cầu bắt buộc các nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ trước khi giao dịch (prefunding). Thứ hai là nâng cao khả năng xử lý các giao dịch không thành công (failed trade management).

Về tiêu chí non-prefunding, bà Bình nhấn mạnh rằng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã phối hợp chặt chẽ với các thành viên trong thị trường chứng khoán để thực hiện các cải cách cần thiết. Cụ thể, Bộ Tài chính mới đây đã ban hành Thông tư 68, trong đó xóa bỏ yêu cầu ký quỹ đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đây là bước đi quan trọng nhằm thu hút thêm dòng vốn cũng như cải thiện tính thanh khoản của thị trường chứng khoán.

Sau một tháng triển khai Thông tư 68 (từ 4/11/2024), bà Tạ Thanh Bình cho biết VSDC đã liên lạc với các thành viên lưu ký để thu thập thông tin về tình hình giao dịch và thanh toán cổ phiếu mà không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh, còn được gọi là giao dịch NPF. Việc thu thập này không chỉ giúp đánh giá tính hiệu quả của Thông tư mà còn cung cấp dữ liệu quý giá cho các quyết định tiếp theo trong quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán.

“Những thông tin trên cho thấy công tác triển khai Thông tư 68 cho đến này đã được VSDC và các bên liên quan thực hiện khá tốt, không để xảy ra trường hợp NĐTNN thiếu tiền dẫn đến phải chuyển nghĩa vụ thanh toán cũng như ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán của thị trường chứng khoán. Việc cung cấp dịch vụ, quản lý rủi ro giao dịch NPF của CTCK, NHLK cũng như việc sử dụng cơ chế giao dịch NPF của NĐTNN về cơ bản được thực hiện theo hướng thận trọng, an toàn”, Tổng giám đốc cho hay .

Về tiêu chí xử lý giao dịch không thành công, VSDC đang nghiên cứu áp dụng cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP). Bà Bình cho biết quy định mới trong Luật Chứng khoán vừa được thông qua chính là bước đệm cho ngành chứng khoán thực hiện thêm các giải pháp nâng hạng theo tiêu chuẩn MSCI, một tiêu chuẩn khó khăn hơn so với FTSE Russell.

Cùng với việc tham gia góp ý và đề xuất sửa đổi Luật Chứng khoán cũng như Nghị định 155, VSDC đang hướng tới việc thành lập công ty con thực hiện chức năng bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở. Bà Bình nhấn mạnh rằng việc này sẽ giúp quản lý rủi ro thanh toán tổng thể cho thị trường chứng khoán và dần dần đáp ứng các tiêu chí cao hơn để nâng hạng TTCK Việt Nam trong tương lai. Bên cạnh đó, việc công bố thông tin tiếng Anh và áp dụng đồng bộ các quy định theo lộ trình sẽ cải thiện dần dần tính minh bạch của thị trường.

“Trong phạm vi chức năng và nhiệm vụ của VSDC, với định hướng đảm bảo sự ổn định của các khuôn khổ thể chế, một trong các công tác chiến lược VSDC cần thực hiện là việc thiết lập công ty con có chức năng đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở. Với cơ chế CCP, VSDC sẽ thực hiện phòng ngừa rủi ro thanh toán cho thị trường chứng khoán cơ sở theo quy định tại Thông tư 119/2020/TT-BTC với nhiều lớp đệm tài chính an toàn”, bà Bình cho hay.

Định hướng nâng hạng theo tiêu chuẩn MSCI

Không chỉ tập trung vào tiêu chuẩn FTSE Russell, Việt Nam cũng đang theo đuổi mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán theo tiêu chuẩn của MSCI. Theo bà Bình, tính đến tháng 6/2024, TTCK Việt Nam đã đạt được 10/18 tiêu chí của MSCI Global. Bà Bình cho biết: “Có thể kể đến một số tiêu chí còn cần cải thiện như mức giới hạn sở hữu nước ngoài (Foreign Ownership Limit Level), mức sở hữu nước ngoài còn lại (Foreign Room Level) và hay mức độ tự do hóa của thị trường hối đoái chưa đáp ứng… Khối lượng công việc cần triển khai không hề đơn giản”.

Bà Tạ Thanh Bình khẳng định rằng với những cải cách về mặt thể chế, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đón nhận dòng vốn đầu tư lớn từ nước ngoài. Tuy nhiên, sự gia tăng này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho hệ thống giao dịch và bù trừ, thanh toán. Cụ thể, việc nâng hạng lên thị trường chứng khoán mới nổi có thể dẫn đến khối lượng giao dịch lớn hơn, với giá trị giao dịch cao và tần suất giao dịch nhanh hơn.

Điều này có thể tạo áp lực lên hệ thống thanh toán, yêu cầu nâng cấp hệ thống giao dịch để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao. Bên cạnh đó, các vấn đề xung quanh việc chuyển đổi ngoại tệ cũng cần được chú trọng để đảm bảo khả năng đáp ứng với lượng giao dịch lớn.

“Theo trao đổi từ phía FTSE Russel, các bộ điều kiện xếp hạng hoàn toàn có thể thay đổi khi cần thiết, khi có nhu cầu từ phía khách hàng lớn. Như vậy việc tiến tới xếp hạng, được xếp hạng và sau đó là duy trì xếp hạng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kỳ đánh giá hàng năm của các tổ chức quốc tế. Trường hợp các điều kiện ngày một thay đổi nhanh và nhiều, chúng tôi cần sẵn sàng cho việc kiến nghị thay đổi các quy định pháp lý phù hợp hơn, đồng thời kịp chỉnh sửa, bổ sung về mặt hệ thống khi cần thiết”, Tổng giám đốc VSDC khẳng định.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Nhịp sống kinh doanh