Việt Nam xuất siêu 3,79 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm 2025

Quý I/2025, xuất nhập khẩu đạt 276,89 tỷ USD, tăng 15,7%; Việt Nam xuất siêu 3,79 tỷ USD, khẳng định vị thế quốc tế.

Xuất khẩu tăng trưởng nhờ đa ngành đóng góp

Kim ngạch xuất khẩu 4 tháng đầu năm 2025 đạt 140,34 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2024. Khu vực kinh tế trong nước đóng góp 40,74 tỷ USD, tăng 18,1%, chiếm 29% tổng kim ngạch, trong khi khu vực FDI đạt 99,6 tỷ USD, tăng 11%, chiếm 71%. Sự tăng trưởng này đến từ sức bật của các ngành hàng chủ lực, đặc biệt là công nghiệp chế biến.

Có 22 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó 7 mặt hàng vượt mốc 5 tỷ USD, chiếm 67,1% tổng kim ngạch. Nhóm hàng công nghiệp chế biến dẫn đầu với 123,71 tỷ USD (88,2%), tiếp theo là nông sản, lâm sản (12,39 tỷ USD, 8,8%) và thủy sản (3,21 tỷ USD, 2,3%). Các mặt hàng này cho thấy sự đa dạng trong cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam.

Tuy nhiên, trong tháng 4, kim ngạch xuất khẩu đạt 37,45 tỷ USD, giảm 2,8% so với tháng trước, do nhu cầu từ một số thị trường lớn như Hoa Kỳ và EU biến động. Khu vực FDI ghi nhận mức giảm 6%, trong khi khu vực trong nước tăng 5,2%, cho thấy sự ổn định của doanh nghiệp nội.

Để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tận dụng các hiệp định thương mại tự do như CPTPP để mở rộng thị trường, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

Nhập khẩu tư liệu sản xuất chiếm tỷ trọng cao

Kim ngạch nhập khẩu 4 tháng đầu năm 2025 đạt 136,55 tỷ USD, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm trước. Khu vực kinh tế trong nước nhập khẩu 51,26 tỷ USD, tăng 21,1%, trong khi khu vực FDI đạt 85,29 tỷ USD, tăng 17,1%. Nhóm hàng tư liệu sản xuất chiếm 93,9% tổng kim ngạch, với máy móc, thiết bị chiếm 50,6% và nguyên liệu chiếm 43,3%.

Trong tháng 4, nhập khẩu đạt 36,87 tỷ USD, gần bằng tháng trước nhưng tăng 22,9% so với cùng kỳ năm 2024. Có 25 mặt hàng nhập khẩu trên 1 tỷ USD, với 2 mặt hàng vượt 5 tỷ USD, chiếm 44,3% tổng kim ngạch. Sự tăng trưởng này phản ánh nhu cầu mở rộng sản xuất trong nước, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chế biến và điện tử.

Tuy nhiên, nhập siêu từ các thị trường lớn như Trung Quốc (35,1 tỷ USD, tăng 44,2%) và Hàn Quốc (9,6 tỷ USD, tăng 9,5%) đặt ra thách thức trong việc cân bằng cán cân thương mại. Khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 10,52 tỷ USD, trong khi khu vực FDI xuất siêu 14,31 tỷ USD, cho thấy sự phụ thuộc vào vốn nước ngoài trong xuất khẩu.

Để giảm nhập siêu, Việt Nam cần đẩy mạnh nội địa hóa nguyên liệu sản xuất và phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời, việc kiểm soát chất lượng hàng nhập khẩu sẽ giúp bảo vệ sản xuất trong nước và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Hướng đi chiến lược qua đa dạng hóa thị trường

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch 43,4 tỷ USD, trong khi Trung Quốc dẫn đầu về nhập khẩu với 53,2 tỷ USD. Việt Nam xuất siêu sang Hoa Kỳ (37,7 tỷ USD, tăng 24,9%), EU (13,4 tỷ USD, tăng 16,8%) và Nhật Bản (0,7 tỷ USD, gấp đôi cùng kỳ). Tuy nhiên, nhập siêu từ Trung Quốc và ASEAN (5,4 tỷ USD, tăng 83,1%) cho thấy sự mất cân đối ở một số thị trường.

Trước áp lực từ chiến tranh thương mại và chính sách thuế mới của Hoa Kỳ, Bộ Công Thương khuyến khích đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Các thương vụ Việt Nam tại EU và Canada nhấn mạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, đặc biệt tại EU – thị trường “khó tính” nhưng đầy tiềm năng.

Canada được đánh giá là thị trường triển vọng cho các sản phẩm điện tử và công nghiệp chế biến, với dư địa tăng trưởng lớn nhờ Hiệp định CPTPP. Bà Trần Thu Quỳnh, Tham tán Thương mại tại Canada, cho rằng việc dịch chuyển chuỗi cung ứng và đầu tư vào logistics sẽ giúp Việt Nam tận dụng tối đa lợi thế từ hiệp định này.

Doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược tiếp cận dài hạn, đầu tư vào sản phẩm giá trị gia tăng cao và phát triển hạ tầng logistics để tăng sức cạnh tranh. Việc đa dạng hóa thị trường không chỉ giảm rủi ro từ biến động thương mại mà còn mở ra cơ hội mới cho xuất khẩu Việt Nam.

Triển vọng tích cực nhưng không thiếu thách thức

Cán cân thương mại 4 tháng đầu năm 2025 ghi nhận xuất siêu 3,79 tỷ USD, thấp hơn mức 9,06 tỷ USD cùng kỳ năm trước, do nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu. Kinh tế vĩ mô được giữ ổn định, với CPI tăng 3,2% và thu ngân sách đạt 944,1 nghìn tỷ đồng (tăng 26,3%). Tuy nhiên, mục tiêu tăng trưởng GDP 8% đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt từ chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ.

Các động lực tăng trưởng truyền thống như công nghiệp chế biến vẫn đóng vai trò quan trọng, nhưng các động lực mới như công nghệ cao và sản xuất xanh cần thời gian để phát huy hiệu quả. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 4 tăng 8,9% so với cùng kỳ, nhưng việc tiếp cận vốn tín dụng vẫn là thách thức đối với doanh nghiệp.

Chính phủ nhấn mạnh điều hành linh hoạt, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an sinh xã hội và đẩy mạnh xóa nhà tạm đạt 90,36% mục tiêu. Đồng thời, để duy trì đà xuất khẩu, cần thúc đẩy sản xuất xanh, tận dụng FTA, cải cách thủ tục, qua đó củng cố vị thế Việt Nam trong chuỗi cung ứng và hướng tới phát triển bền vững.

Thùy Linh