Việt Nam tăng tốc trên đường đua trung tâm dữ liệu toàn cầu

Báo cáo ACBS hé lộ tiềm năng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam, nhấn mạnh sự trỗi dậy của AI và yêu cầu phát triển bền vững.

Thị trường trung tâm dữ liệu toàn cầu bùng nổ

Thị trường trung tâm dữ liệu (Data Center – DC) đã trở thành tâm điểm chú ý trên toàn cầu trong những năm gần đây nhờ vào sự phát triển nhanh chóng của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Đặc biệt, AI tạo sinh (Generative AI) đã tạo ra nhu cầu lớn đối với các trung tâm dữ liệu có khả năng xử lý hiệu suất cao, đáp ứng yêu cầu điện năng lớn của các ứng dụng tính toán. Theo báo cáo từ Gartner, chi tiêu cho trung tâm dữ liệu toàn cầu năm 2024 được dự báo sẽ tăng 34,7% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng trưởng vượt trội trong bối cảnh các lĩnh vực khác tăng trưởng chậm hơn.

Tính đến năm 2023, tổng công suất trung tâm dữ liệu toàn cầu đạt 33 GW, tăng trưởng ở mức CAGR 19,1% tại khu vực APAC (Châu Á Thái Bình Dương), vượt xa Châu Mỹ (16,7%) và EMEA (13,6%). Dự báo đến năm 2030, công suất toàn cầu có thể đạt tới 219 GW, với CAGR đạt 22%. Sự phát triển này không chỉ đến từ AI mà còn từ các yếu tố khác như điện toán đám mây, mạng 5G, và sự gia tăng thiết bị kết nối.

Một trong những yếu tố cản trở sự mở rộng của thị trường trung tâm dữ liệu chính là áp lực về tiêu thụ tài nguyên, đặc biệt là điện năng. Các trung tâm dữ liệu AI được ước tính tiêu thụ điện gấp 2–5 lần so với các công nghệ lưu trữ đám mây truyền thống. Theo IEA, tổng lượng điện tiêu thụ toàn cầu bởi các trung tâm dữ liệu và khai thác tiền mã hóa sẽ đạt hơn 1.000 TWh vào năm 2026, tương đương với mức tiêu thụ điện của Nhật Bản.

Ngoài điện năng, đất đai và nước cũng là những yếu tố quan trọng. Việc xây dựng các trung tâm dữ liệu siêu quy mô đòi hỏi diện tích đất lớn và nguồn cung nước dồi dào để vận hành các hệ thống làm mát. Tuy nhiên, nhiều thị trường lớn như Singapore và Hồng Kông đang gặp khó khăn do thiếu quỹ đất và tài nguyên. Điều này thúc đẩy các nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội tại các thị trường cấp hai và cấp ba, nơi có chi phí thấp hơn và ít áp lực tài nguyên hơn.

Khu vực APAC đang trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ vào tốc độ tăng trưởng vượt trội và khả năng cung cấp tài nguyên tốt hơn. Năm 2023, công suất trung tâm dữ liệu tại APAC đạt 12 GW, chiếm khoảng 30% tổng công suất toàn cầu. Một số quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, và Úc dẫn đầu về dung lượng vận hành và lộ trình phát triển.

Đông Nam Á (SEA) là khu vực đáng chú ý với tốc độ tăng trưởng ấn tượng. CAGR giai đoạn 2018–2023 đạt 70%, đưa các quốc gia SEA-5 (Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Philippines, và Việt Nam) trở thành các thị trường nổi bật. Trong đó, Malaysia và Việt Nam ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ nhờ vào chính sách hỗ trợ đầu tư và sự phát triển của cơ sở hạ tầng.

Tiềm năng và cơ hội cho Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 33 trung tâm dữ liệu với tổng dung lượng đạt 80 MW, tập trung chủ yếu tại Hà Nội và TP.HCM. Các công ty nội địa như Viettel, VNPT, FPT Telecom, và CMC Telecom chiếm 70% thị phần. Mặc dù quy mô còn khiêm tốn, Việt Nam đang nỗ lực cải thiện vị thế trong khu vực thông qua các dự án chiến lược.

Tháng 12/2024, chính phủ Việt Nam ký thỏa thuận với Nvidia để thành lập trung tâm nghiên cứu và phát triển AI, cũng như trung tâm dữ liệu AI đầu tiên tại Việt Nam. Ngoài ra, FPT đã đầu tư 200 triệu USD xây dựng nhà máy AI tại Việt Nam, kỳ vọng tạo ra doanh thu 100 triệu USD vào năm 2025. Đây là những bước tiến quan trọng nhằm nắm bắt cơ hội từ làn sóng AI toàn cầu.

Thị trường Việt Nam cũng nhận được sự hỗ trợ từ chính sách. Luật Viễn thông 2023 (hiệu lực từ tháng 7/2024) nới lỏng các hạn chế đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, Nghị định 53/2022/NĐ-CP yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước, tạo động lực phát triển hệ sinh thái trung tâm dữ liệu nội địa.

Tuy nhiên, tốc độ phát triển của thị trường trung tâm dữ liệu tại Việt Nam vẫn chịu nhiều thách thức, bao gồm nguồn cung điện, đất đai, và chi phí đầu tư. Theo Savills, giá trị thị trường trung tâm dữ liệu Việt Nam dự kiến đạt 1,04 tỷ USD vào năm 2028, tăng trưởng với CAGR 10,7%.

Để đối mặt với thách thức này, nhiều doanh nghiệp đang triển khai các giải pháp bền vững như hệ thống làm mát hiệu quả, sử dụng năng lượng tái tạo, và quản lý năng lượng bằng AI. Những chiến lược này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn giảm tác động môi trường, đảm bảo sự phát triển lâu dài.

Ngoài ra, việc mở rộng mạng 5G và cải thiện cơ sở hạ tầng cáp quang sẽ là những yếu tố hỗ trợ quan trọng. Với chi phí điện thấp hơn so với các quốc gia như Singapore và Nhật Bản, Việt Nam có tiềm năng trở thành một trung tâm dữ liệu chiến lược trong khu vực.

Thị trường trung tâm dữ liệu toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ từ chính phủ và các doanh nghiệp lớn, Việt Nam có cơ hội nâng cao vị thế trong khu vực, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ làn sóng AI và chuyển đổi số.

Tuy nhiên, để phát triển bền vững, ngành cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan nhằm tối ưu hóa tài nguyên, đảm bảo cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường. Nếu thực hiện thành công, Việt Nam có thể trở thành một điểm sáng trong bản đồ trung tâm dữ liệu khu vực APAC, góp phần thúc đẩy nền kinh tế số quốc gia.

Thu Ngân

Xem thêm tin: Tại đây