Việt Nam trong bức tranh tăng phí quản lý quỹ đầu tư toàn cầu

Giữa lúc hiệu suất quỹ đầu tư sụt giảm từ đầu năm 2025 đến nay, một số quỹ đã bắt đầu tăng các khoản phí thu từ nhà đầu tư.

Hiệu suất quỹ đầu tư đi lùi

Dù chỉ số VN-Index đã có thời điểm vượt mốc 1.300 điểm trong quý I/2025, nhưng hiệu suất quỹ đầu tư của các quỹ mở vẫn không mấy khả quan. Một phần nguyên nhân đến từ việc đà tăng của thị trường chủ yếu được dẫn dắt bởi một số ít cổ phiếu vốn hóa lớn, không nằm trong danh mục của đa số quỹ mở, khiến lợi nhuận thực tế không đồng thuận với chỉ số chung.  

Theo thống kê lũy kế hai tháng đầu năm, nhóm quỹ đầu tư cổ phiếu chỉ đạt mức tăng trưởng bình quân khoảng 0,9%. Sang tháng 3, tình hình chưa có nhiều cải thiện, khi xu hướng điều chỉnh bắt đầu xuất hiện trên thị trường. Đặc biệt, trong tháng 2, nhiều quỹ chủ động giảm tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục, sau nhịp tăng kéo dài suốt 8 tuần liên tiếp, trong bối cảnh thị trường quốc tế xuất hiện nhiều biến động khó lường.  

Áp lực từ bên ngoài cũng không kém phần đáng lo ngại. Đầu tháng 4/2025, chính quyền Mỹ dự kiến sẽ công bố gói thuế quan mới áp lên hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia. Thay vì triển khai đồng loạt, Tổng thống Donald Trump đang hướng tới chiến lược đánh thuế có chọn lọc, nhắm vào các quốc gia có cán cân thương mại lớn với Mỹ và có khả năng hoãn áp dụng theo ngành cụ thể.  

Trong bối cảnh bất định đó, hiệu suất đầu tư của các quỹ đầu tư mở càng khó kỳ vọng vào một sự bứt phá rõ rệt trong ngắn hạn. Điều này dẫn đến tâm lý sốt ruột ngày càng gia tăng trong giới đầu tư chứng chỉ quỹ, đặc biệt với những nhà đầu tư mới tham gia thị trường trong vòng một năm qua và đang được xem là “đu đỉnh”.  

Các số liệu cụ thể cho thấy hiệu suất kém tích cực của nhiều quỹ đầu tư từng dẫn đầu thị trường năm trước. Đơn cử, tính đến ngày 19/3/2025, Quỹ đầu tư cổ phiếu kinh tế hiện đại VinaCapital (VMEEF) ghi nhận hiệu suất âm 1,3%, trong khi chỉ số VN-Index cùng giai đoạn lại tăng hơn 4%. 

Quỹ VESAF – cũng do VinaCapital quản lý và từng nằm trong nhóm có hiệu suất đầu tư cao nhất năm 2024 – thậm chí còn ghi nhận mức giảm sâu hơn, với -1,7% tính đến giữa tháng 3. Nhiều quỹ đầu tư khác cũng rơi vào tình trạng tương tự, với lợi nhuận âm từ đầu năm đến nay.  

Nhà đầu tư lo phí “ăn mòn” lợi nhuận

Tình trạng hiệu quả đầu tư giảm khiến nhà đầu tư cân nhắc cơ cấu lại danh mục sang các quỹ đầu tư tốt hơn. Tuy nhiên, chi phí giao dịch và quản lý cũng trở thành vấn đề quan trọng, khi nhiều nhà đầu tư lo ngại rằng các loại phí này sẽ “ăn mòn” lợi nhuận vốn đã khiêm tốn. Một minh chứng rõ rệt là động thái tăng phí của một số công ty quản lý quỹ đầu tư trong thời gian gần đây. 

Công ty TNHH Quản lý quỹ SSI (SSIAM) vừa thông báo sẽ điều chỉnh biểu phí dịch vụ từ ngày 5/5/2025, trong đó tăng phí mua lại cho thời gian nắm giữ ngắn và áp dụng phí chuyển đổi, trước đây được miễn. Thông thường, phí liên quan đến đầu tư chứng chỉ quỹ bao gồm phí mua, bán, chuyển đổi và quản lý. Nhiều quỹ đầu tư mở tại Việt Nam không thu phí mua để thu hút nhà đầu tư, nhưng một số công ty vẫn áp dụng phí này.

Ví dụ, SSIAM thu phí phát hành 1% đối với Quỹ VLGF cho giao dịch mua thông thường. Công ty quản lý quỹ Bảo Việt (BaoVietFund) cũng áp dụng phí mua đối với toàn bộ sản phẩm quỹ và đã điều chỉnh tăng các loại phí từ đầu năm 2025. Cụ thể, Quỹ BVBF đã tăng phí mua chứng chỉ quỹ từ 0,1% lên 0,3% đối với giá trị mua dưới 2 tỷ đồng.  

Ngoài ra, phí bán chứng chỉ quỹ cũng là yếu tố được nhiều nhà đầu tư chú trọng, vì đây là công cụ điều tiết nhằm khuyến khích đầu tư dài hạn. Chẳng hạn, tại Công ty quản lý quỹ Vietcombank (VCBF), mức phí bán sẽ giảm dần theo thời gian nắm giữ: 3% nếu bán trong vòng 1 tháng, 2% nếu trong vòng 1 năm, 0,5% trong vòng 2 năm và miễn phí nếu nắm giữ trên 2 năm. 

Không dừng lại ở đó, nhà đầu tư còn phải đối mặt với phí chuyển đổi giữa các quỹ trong cùng hệ thống và phí quản lý hằng năm dao động từ 0,1% đến 2% NAV. Ngoài ra, khi bán chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư còn phải nộp thuế thu nhập cá nhân 0,1% tổng giá trị bán ra và một khoản phí chuyển khoản cho ngân hàng giám sát từ 11.000 đến 25.000 đồng/giao dịch.  

Mức phí giao dịch thường được tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị đầu tư, khiến nhiều nhà đầu tư phải cân nhắc kỹ lưỡng. Ví dụ, nếu một quỹ có phí mua 2% và phí bán 2% cho thời gian nắm giữ dưới 1 năm, thì tổng phí giao dịch đã chiếm 4% giá trị đầu tư. Nếu hiệu suất đầu tư của quỹ chỉ đạt 5-7%, thì sau khi trừ phí, lợi nhuận thực tế của nhà đầu tư hầu như không còn.  

Mặc dù vậy, so với nhiều thị trường quốc tế, cơ cấu phí tại Việt Nam vẫn được xem là khá “nhẹ nhàng”. Một báo cáo gần đây từ Bloomberg cho thấy, năm 2023, quỹ đầu tư tại Balyasny Asset Management (do tỷ phú Dmitry Balyasny điều hành) đạt hiệu suất đầu tư 15,2%, nhưng nhà đầu tư cuối cùng chỉ nhận về 2,8% sau khi trừ toàn bộ các khoản phí. Khoản chênh lệch phần lớn đến từ phí quản lý tài sản và hàng loạt chi phí khác phục vụ vận hành quỹ.  

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều công ty quản lý quỹ lớn khác như Millennium Management, Citadel, Point72 và ExodusPoint Capital Management. Chỉ riêng 5 công ty này đã quản lý khối tài sản trị giá hơn 200 tỷ USD, với danh mục phí chuyển qua cho nhà đầu tư tăng gần 40% kể từ năm 2018.  

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Tinnhachungkhoan.vn