Tín dụng tăng nhanh, huy động vốn chưa theo kịp

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 30/9, tăng trưởng tín dụng đạt 9% so với cuối năm 2023, trong khi tốc độ tăng trưởng huy động vốn chỉ đạt khoảng 4,5%. Điều này đồng nghĩa với việc tín dụng đang mở rộng gần gấp đôi so với nguồn tiền gửi vào hệ thống ngân hàng.

Sự chênh lệch này không chỉ phản ánh nhu cầu vay vốn đang phục hồi mạnh mẽ mà còn cho thấy thị trường tài chính đang có những biến động đáng chú ý. Trong khi đó, lãi suất huy động trong những tháng gần đây đã nhích tăng từ 0,5% đến 1% ở nhiều ngân hàng, nhưng vẫn chưa đủ sức hấp dẫn để dòng tiền quay lại kênh tiền gửi.

Theo báo cáo tài chính của các ngân hàng trong quý III/2024, nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng vượt trội so với huy động. Chẳng hạn, Techcombank có mức tăng tín dụng gần 13% nhưng huy động chỉ tăng chưa đến 6%, VietinBank ghi nhận tín dụng tăng 6,7% trong khi huy động vốn chỉ đạt chưa đến 4%. Điều này cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa nguồn vốn đầu vào và nhu cầu vay vốn trong hệ thống ngân hàng.

Tín dụng bứt tốc nhờ nhu cầu vay vốn tăng cao

Tăng trưởng tín dụng đang phản ánh sự phục hồi mạnh của nền kinh tế khi nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh và đầu tư ngày càng gia tăng. Các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, xây dựng và sản xuất, đang tận dụng giai đoạn cuối năm để mở rộng hoạt động, kéo theo nhu cầu vay vốn tăng mạnh.

Dữ liệu từ NHNN cho thấy, tín dụng bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng cao, với mức tăng khoảng 10% trong 9 tháng đầu năm. Cùng với đó, nhiều ngân hàng đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, đặc biệt là các khoản vay mua nhà, mua xe và phục vụ đời sống cá nhân.

Mặt khác, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng trở nên sôi động hơn khi các ngân hàng và doanh nghiệp tìm kiếm nguồn vốn bổ sung. Trong tháng 9, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt hơn 45.000 tỷ đồng, tăng gần 21% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, các tổ chức tín dụng đóng góp tới 83% tổng giá trị phát hành, cho thấy vai trò quan trọng của kênh này trong việc bổ sung nguồn vốn cho nền kinh tế.

Áp lực thanh khoản gia tăng, lãi suất có thể điều chỉnh

Dù tín dụng tăng mạnh, thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn chịu áp lực khi dòng vốn huy động chưa theo kịp tốc độ giải ngân. Trong những tháng cuối năm, dự báo nhu cầu tín dụng sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng và thương mại. Điều này có thể tạo áp lực lên nguồn vốn của các ngân hàng, khiến lãi suất huy động có thể tiếp tục điều chỉnh tăng để thu hút tiền gửi.

Trong bối cảnh đó, NHNN đã bơm ròng hơn 67.000 tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng thông qua thị trường mở trong tuần cuối tháng 9, nhằm hỗ trợ thanh khoản và giữ ổn định lãi suất. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, nếu tín dụng tiếp tục tăng nhanh trong quý IV, mặt bằng lãi suất có thể sẽ chịu áp lực tăng nhẹ, đặc biệt đối với các kỳ hạn dài.

Với mức tăng trưởng tín dụng hiện tại, mục tiêu tăng trưởng 15% trong năm 2024 của NHNN được đánh giá là khả thi. Dù vậy, các ngân hàng cũng cần thận trọng trong việc cân đối nguồn vốn, tránh để khoảng cách giữa huy động và tín dụng trở nên quá lớn, gây áp lực lên hệ thống tài chính.