VDS: Thị trường bán lẻ dược phẩm phân hóa mạnh, 85% thị phần thuộc về các nhà thuốc nhỏ lẻ

Về quy mô thị trường, hiện nay thị trường có khoảng 50.000 nhà thuốc. Trong đó, nhà thuốc nhỏ lẻ vẫn chiếm đa số thị trường, với khoảng 85% thị phần. Tuy nhiên, các chuỗi nhà thuốc hiện đại đang không ngừng mở rộng quy mô.

Đối với chuỗi nhà thuốc, tính tới ngày 17/9/2024, thị trường ghi nhận bốn chuỗi nhà thuốc quy mô lớn gồm chuỗi Long Châu với 1.796 cửa hàng, chuỗi Pharmacity với 898 cửa hàng; chuỗi An Khang với 326 cửa hàng; chuỗi Trung Sơn với 187 cửa hàng.

Hiện tại, theo thống kê của Chứng khoán Rồng Việt chỉ có chuỗi Long Châu có lãi từ năm 2021, ngược lại ba chuỗi gồm Pharmacity, An Khang đang thua lỗ. Trong đó, đáng chú ý, chuỗi Pharmacity sau khi chạm mốc 1.000 cửa hàng liên tục tái cấu trúc, thu hẹp và kinh doanh chưa có lãi khi phải tái cấu trúc thay cả lãnh đạo, cũng như giảm số lượng cửa hàng.

Pharmacity có lỗ lũy kế 2.350 tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2022

Pharmacity được thành lập khá sớm, từ năm 2011, nhận được sự hậu thuẫn từ một số cổ đông lớn, bao gồm quỹ đầu tư SK Group và Mekong Capital. Trong giai đoạn 2018-2022, khi thị trường Việt Nam mới bùng nổ mô hình chuỗi nhà thuốc hiện đại, Pharmacity là cái tên dẫn đầu, luôn duy trì khoảng cách với các đối thủ bám sau. Vị thế của Pharmacity vẫn được duy trì cho đến tháng 8/2022 với hệ thống 1.100 nhà thuốc.

Tuy nhiên, Pharmacity mở rộng nhanh nhưng lại có chiến lược tiếp cận chưa phù hợp tại VIệt Nam. Pharmacity, từ 2022 trở về trước, đi theo hướng một nhà thuốc hiện đại học tập các nước phát triển – nhà thuốc tiện lợi nơi khách hàng đến không chỉ để mua thuốc mà còn mua các sản phẩm mỹ phẩm và FMCG khác (tỷ lệ sản phẩm không phải thuốc chiếm khoảng 70% danh mục sản phẩm) cũng như việc nhấn mạnh đến mô hình self-service (tự phục vụ).

“Mô hình này theo chúng tôi đánh giá là chưa phù hợp với nhu cầu hiện tại của khách hàng Việt Nam khi tìm đến một nhà thuốc với mục đích chủ yếu là mua thuốc chữa bệnh. Ngoài ra, chiến lược giá bán cao hơn so với các nhà thuốc khác cũng làm giảm khả năng cạnh tranh về giá của Pharmacity”, Chứng khoán Rồng Việt nhận định.

Hệ quả là Pharmacity liên tục ghi nhận lỗ ròng trong các năm gần đây. Theo số liệu của Chứng khoán Rồng Việt có được cho đến năm 2022, Pharmacity ghi nhận lỗ lũy kế 2.350 tỷ đồng (số liệu năm 2023 chưa được công bố).

Hiện tại, Pharmacity thực hiện việc tái cấu trúc bằng cách đóng bớt các cửa hàng hoạt động không hiệu quả, mở mới cửa hàng ở những vị trí chiến lược hơn, nhưng quan trọng nhất là thay đổi cơ cấu sản phẩm theo hướng tăng tỷ trọng thuốc trong danh mục sản phẩm và thực hiện mức giá cạnh tranh đi kèm dịch vụ tốt.

An Khang đang lỗ lũy kế 833,67 tỷ đồng

Chuỗi nhà thuốc An Khang, tiền thân là Phúc An Khang, được thành lập năm 2002, hiện thuộc sở hữu của CTCP Đầu tư Thế giới Di động (mã MWG – sàn HOSE) từ cuối năm 2021 (trước đó Thế giới Di động đầu tư thiểu số vào An Khang từ năm 2017).

Tuy có cùng mô hình kinh doanh tương tự như chuỗi Long Châu, An Khang lại không tập trung vào thuốc kê đơn cho các bệnh mãn tính, cũng như không nhận được nhiều sự chú ý từ Thế giới Di động (khi công ty này đang dồn lực cho chuỗi bách hóa tiện lợi Bách hóa Xanh).

“Chúng tôi cho rằng đây là yếu tố cốt lõi khiến An Khang hụt hơi trong việc cạnh tranh với Long Châu”, Chứng khoán Rồng Việt đánh giá.

Trong năm 2022, An Khang tăng nhanh số lượng nhà thuốc, từ 170 nhà thuốc vào cuối năm 2021 lên 500 nhà thuốc vào cuối năm 2022, sau đó chậm lại quá trình mở rộng chuỗi nhà thuốc, đạt 527 nhà thuốc vào cuối năm 2023.

Đến ngày 17/9/2024, Thế giới Di động đã đóng tổng cộng 201 nhà thuốc An Khang, và thông báo chuỗi nhà thuốc đang trong quá trình tái cấu trúc, bao gồm đóng bớt các nhà thuốc không mang lại hiệu quả kinh doanh, cắt giảm số lượng SKU.

Theo kế hoạch của Thế giới Di động, An Khang đặt mục tiêu 300 cửa hàng vào cuối năm 2024, tăng trưởng doanh thu hai chữ số, và đạt điểm hòa vốn trước 31/12/2024. Sau khi đóng cửa hàng, doanh thu trung bình/cửa hàng/tháng của An Khang đã đạt 500 triệu đồng, cao hơn mức 450 triệu đồng hồi cuối năm 2023, tuy nhiên còn cách mức hòa vốn theo công bố là 550 triệu đồng.