Trung Quốc sử dụng pin làm vũ khí trong chiến tranh thương mại

Trung Quốc áp đặt hạn chế xuất khẩu pin lithium-ion và vật liệu pin chủ chốt, tạo áp lực lớn lên Mỹ trong bối cảnh nhu cầu năng lượng cho AI và trung tâm dữ liệu tăng mạnh, đánh dấu bước leo thang mới trong cuộc chiến thương mại song phương.

Hạn chế xuất khẩu pin của Trung Quốc

Trung Quốc vừa công bố các biện pháp hạn chế xuất khẩu mới, nhắm vào pin lithium-ion quy mô lớn, vật liệu cathode, anode và máy móc sản xuất pin, có hiệu lực từ 8/11/2025. Các công ty phải xin giấy phép từ Bộ Thương mại Trung Quốc trước khi xuất khẩu, cho phép Bắc Kinh kiểm soát dòng chảy công nghệ một cách chọn lọc.

Trung Quốc, với vị thế dẫn đầu toàn cầu trong ngành pin, đang sử dụng lợi thế này như một công cụ chiến lược trong cuộc chiến thương mại với Mỹ. Theo BloombergNEF, Trung Quốc chiếm khoảng 65% lượng pin lithium-ion nhập khẩu vào Mỹ trong 7 tháng đầu năm 2025, khiến các hạn chế này có thể gây tác động tức thì.

Tầm quan trọng của pin đối với Mỹ

Pin quy mô lớn đóng vai trò thiết yếu trong việc lưu trữ năng lượng tái tạo, đảm bảo ổn định lưới điện và ngăn ngừa mất điện tại Mỹ. Tính đến năm 2024, tổng công suất pin lắp đặt tại Mỹ đạt 26 gigawatt, và dự kiến sẽ tăng thêm 136 gigawatt trong thập kỷ tới.

Nhu cầu năng lượng tăng vọt, đặc biệt từ các trung tâm dữ liệu AI, khiến Mỹ phụ thuộc mạnh vào nguồn cung pin từ Trung Quốc. Theo Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley, tiêu thụ điện của các trung tâm dữ liệu Mỹ đã tăng gấp đôi từ 2017 đến 2023 và dự kiến tăng gấp ba vào năm 2028. Trung Quốc kiểm soát 96% công suất sản xuất anode và 85% cathode toàn cầu, khiến các hạn chế xuất khẩu của Bắc Kinh trở thành mối đe dọa lớn đối với an ninh năng lượng Mỹ.

Tác động đến chuỗi cung ứng

Các biện pháp của Trung Quốc không chỉ ảnh hưởng đến pin thành phẩm mà còn tác động đến vật liệu cathode và anode, vốn là thành phần cốt lõi trong sản xuất pin. Cory Combs từ Trivium China nhận định đây là một “sự leo thang lớn” do các công ty ngoài Trung Quốc phụ thuộc nặng nề vào các vật liệu này.

Hậu quả đã thể hiện rõ trên thị trường chứng khoán, với cổ phiếu Fluence Energy giảm hơn 12% và Tesla giảm 5% vào cuối tuần trước, do sự phụ thuộc vào linh kiện pin từ Trung Quốc. Matthew Hales từ BloombergNEF cho biết các công ty Mỹ sẽ sớm cảm nhận áp lực từ sự thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng pin.

Chiến lược thương mại của Bắc Kinh

Trung Quốc không chỉ sử dụng pin như đòn bẩy thương mại mà còn nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh trong ngành công nghệ cao. Ilaria Mazzocco từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nhấn mạnh rằng Bắc Kinh muốn bảo vệ các công nghệ cốt lõi và củng cố vị thế dẫn đầu trong ngành pin.

Tuy nhiên, các hạn chế này cũng có thể gây rủi ro cho chính ngành pin Trung Quốc, vốn đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất trong nước. Bryan Bille từ Benchmark Mineral Intelligence cho rằng động thái này có thể làm chậm tăng trưởng của ngành công nghiệp pin Trung Quốc nếu các thị trường quốc tế bị thu hẹp.

Phản ứng từ Mỹ và triển vọng đàm phán

Phản ứng trước động thái của Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế 100% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, gây biến động mạnh trên thị trường toàn cầu, với thiệt hại ước tính 3.000 tỷ USD. Tuy nhiên, Trump sau đó để ngỏ khả năng đàm phán với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cho thấy căng thẳng thương mại có thể được giải quyết thông qua đối thoại.

Các nhà phân tích cho rằng kết quả của các cuộc đàm phán thương mại sẽ quyết định mức độ tác động của các hạn chế xuất khẩu từ Trung Quốc. Nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, chuỗi cung ứng năng lượng của Mỹ sẽ đối mặt với thách thức lớn trong ngắn hạn.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp và nhà đầu tư

Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, các doanh nghiệp Mỹ cần tìm kiếm nguồn cung thay thế và đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ nội địa để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Nhà đầu tư nên theo dõi sát các công ty như Tesla và Fluence Energy, vốn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ hạn chế xuất khẩu pin.

Chính phủ Mỹ cần đẩy mạnh chính sách hỗ trợ sản xuất pin trong nước và hợp tác với các quốc gia khác để đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Trung Quốc, trong khi đó, cần cân nhắc tác động dài hạn của các hạn chế xuất khẩu để tránh tự gây tổn hại cho ngành công nghiệp pin nội địa.

Trung Quốc đang sử dụng lợi thế trong ngành pin như một vũ khí chiến lược trong cuộc chiến thương mại với Mỹ, với các hạn chế xuất khẩu pin lithium-ion và vật liệu chủ chốt. Động thái này không chỉ tác động đến an ninh năng lượng Mỹ mà còn làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, mở ra cơ hội và thách thức cho cả hai bên trong bối cảnh thương mại căng thẳng.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn