Tín dụng đóng vai trò quan trọng trong lợi nhuận ngân hàng

Dù lãi suất huy động tăng nhẹ, lãi suất cho vay ổn định, NIM của ngân hàng vẫn khả quan, nguồn thu từ lãi vẫn chiếm phần lớn lợi nhuận.

Lãi thuần: Động lực tăng trưởng lợi nhuận vượt trội

Tăng trưởng tín dụng tiếp tục được cải thiện trong quý III/2024, trở thành động lực chính thúc đẩy lợi nhuận của nhiều ngân hàng. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến cuối tháng 9/2024, hệ thống đã ghi nhận tăng 9% so với đầu năm và 16% so với cùng kỳ năm 2023, vượt qua mức tăng 6,95% trong cùng kỳ năm trước.

VPBank ghi nhận lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt gần 13.900 tỷ đồng sau 9 tháng, tăng hơn 67% so với cùng kỳ năm 2023. Eximbank ghi nhận thu nhập lãi thuần chiếm tới 78% tổng thu, đạt hơn 1.535 tỷ đồng, tăng 76,8% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế của Eximbank trong quý III đạt gần 904 tỷ đồng, tăng 194,4% so với năm trước.

ACB, một trong những ngân hàng lớn tại Việt Nam, cũng cho thấy sự khả quan trong hoạt động kinh doanh với thu nhập lãi thuần quý III đạt hơn 6.881 tỷ đồng, tăng 10,8% và chiếm gần 85% tổng thu nhập hoạt động. Mặc dù nhiều mảng kinh doanh khác ghi nhận sự sụt giảm, lợi nhuận trước thuế của ACB vẫn đạt 15.300 tỷ đồng, tăng nhẹ 2% so với cùng kỳ năm trước, nhờ tăng trưởng tín dụng cao gấp 1,5 lần trung bình ngành. Ông Từ Tiến Phát, Tổng Giám đốc ACB, cho rằng nhu cầu vốn cải thiện trong các tháng cuối năm sẽ là động lực tăng trưởng cho ngân hàng trong thời gian tới.

Techcombank không kém phần nổi bật khi thu nhập lãi thuần quý III/2024 ngân hàng tăng khoảng 23% so với cùng kỳ, nâng mức tăng lũy kế 9 tháng lên 33,9% so với năm trước. NIM duy trì ở mức 4,3%, ổn định so với quý trước và tăng so với mức 4,1% của cùng kỳ năm trước. Tính đến cuối tháng 9/2024, tín dụng Techcombank tăng 17,4% so với đầu năm, đạt 622.100 tỷ đồng, trong đó tín dụng cá nhân là động lực chính cho sự tăng trưởng của Techcombank trong quý III/2024. Với dư nợ cá nhân cuối quý III tăng 6% so với cuối quý II, gấp đôi mức tăng dư nợ khách hàng doanh nghiệp (gồm cả cho vay và trái phiếu doanh nghiệp).

Ở các ngân hàng quy mô vừa và nhỏ, thu nhập từ lãi chiếm 80-90% tổng thu nhập. Chẳng hạn, VietABank đạt lợi nhuận trước thuế quý III/2024 là 230 tỷ đồng, tăng 265% nhờ tín dụng, với thu nhập lãi thuần tăng hơn 3 lần. Tương tự, thu nhập lãi thuần của PGBank cũng tăng gần 50%, đạt 416 tỷ đồng, nhờ thu nhập lãi tăng và chi phí lãi giảm.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng có chia sẻ, tín dụng vẫn là nguồn thu chính giúp các ngân hàng Việt Nam tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, để giảm rủi ro, các ngân hàng cần đẩy mạnh phát triển các nguồn thu ngoài lãi.

Thách thức cho các ngân hàng khi nguồn thu ngoài lãi thiếu hụt

Trong bối cảnh thị trường tài chính còn nhiều khó khăn, đặc biệt là mảng kinh doanh bảo hiểm chưa hồi phục hoàn toàn, các ngân hàng thương mại vẫn tiếp tục ghi nhận sự sụt giảm từ nguồn thu ngoài lãi trong quý III/2024.

Theo thống kê, Techcombank đã chứng kiến thu nhập lãi thuần tăng, nhưng các mảng nguồn thu ngoài lãi lại giảm xuống khá nhiều cụ thể lãi thuần từ dịch vụ giảm 13,7%; lãi thuần từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và mua bán chứng khoán đầu tư cũng giảm gần một nửa.

Tại ACB, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ trong quý III/2024 cũng ghi nhận sự giảm 2,1%, đạt 747,2 tỷ đồng. Bên cạnh đó, lãi thuần từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và góp vốn, mua cổ phần cũng giảm khoảng 47,2% và 50,1%, ghi nhận xuống còn 166,6 tỷ đồng và 19,5 tỷ đồng. Đáng chú ý, quý này ACB không còn ghi nhận khoản thu đột biến từ chứng khoán đầu tư, dẫn đến lãi thuần trong mảng này giảm gần 95%, từ 882 tỷ đồng xuống còn 47,2 tỷ đồng.

Ngân hàng Eximbank không giống với các ngân hàng khác với mức lãi thuần tăng khi ghi nhận lãi thuần từ dịch vụ giảm từ 115,6 tỷ đồng trong quý III/2023 xuống còn 102,9 tỷ đồng trong quý này, tức giảm 11%. Đáng tiếc, hoạt động chứng khoán đầu tư báo lỗ hơn 40 tỷ đồng, trái ngược với lãi 141 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.

KienLongBank ghi nhận thu nhập lãi thuần tăng gấp đôi trong quý III/2024, nhưng thu nhập ngoài lãi giảm 40%, với lãi từ dịch vụ giảm 38,5%, ngoại hối giảm 94,5%, và chứng khoán đầu tư giảm 86%. Tỷ trọng thu nhập lãi thuần trên tổng thu nhập tăng lên 85,5%, so với 65% cùng kỳ. Tương tự, BaoVietBank cũng ghi nhận lợi nhuận trước thuế quý III giảm 22% so với năm ngoái, chỉ còn 7 tỷ đồng, chủ yếu do tổng thu nhập hoạt động giảm 26%, trong đó thu nhập từ dịch vụ giảm 62,5%.

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP.HCM có những nhận định, “Sự phân hóa về lợi nhuận giữa các ngân hàng ngày càng rõ nét. Các ngân hàng quy mô nhỏ và vừa, do phải cạnh tranh gay gắt về tín dụng và tìm kiếm khách hàng tốt để cho vay, do đó NIM (biên lợi nhuận) khó giữ nguyên và tăng. Trong khi, nợ xấu ở các nhà băng này có xu hướng tăng, do chất lượng tài sản đi xuống. Ngược lại, với những ngân hàng quy mô lớn, có thị phần tín dụng tốt sẽ đóng góp tích cực vào lợi nhuận khi nguồn thu từ lãi thuần tăng, nhờ giữ được NIM và thậm chí tăng. Trong bối cảnh thị trường còn khó khăn, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng tiếp tục nỗ lực giảm lãi suất cho vay thì NIM tại các ngân hàng lớn khó tăng cao. Bên cạnh đó, nguồn thu ngoài lãi cũng sụt giảm so với trước, nhất là mảng kinh doanh bảo hiểm nên khó kỳ vọng lợi nhuận đột biến trong quý III cũng như cả năm 2024 mà chỉ tăng khoảng 10%”.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh của các ngân hàng nhằm giảm phụ thuộc vào tín dụng và tăng thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng là mục tiêu trọng tâm trong Chiến lược phát triển ngành đến 2025 và định hướng đến 2030. Theo Quyết định số 986/QĐ-TTg ban hành ngày 8/8/2018, Chính phủ đặt mục tiêu tỷ trọng thu nhập từ phí dịch vụ sẽ đạt khoảng 12-13% vào cuối năm 2020 và tăng lên 16-17% vào cuối năm 2025. Mặc dù tỷ trọng thu nhập từ phí dịch vụ đã tăng qua các năm, đạt khoảng 13,66% vào cuối 2023, Ngân hàng Nhà nước thừa nhận việc đạt mục tiêu 16-17% vào năm 2025 vẫn gặp nhiều thách thức.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn