Tiềm năng xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 10 tỷ USD năm 2024

Sản lượng thủy sản 10 tháng đầu năm 2024 của Việt Nam đạt 8,33 tỷ USD, tăng trưởng mạnh mẽ, dự kiến hoàn thành mục tiêu 10 tỷ USD cuối năm.

Phát triển vững chắc ngành nuôi trồng thủy sản

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), tổng sản lượng thủy sản của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2024 đạt gần 7,9 triệu tấn, tăng 2,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, sản lượng thủy sản khai thác đạt gần 3,3 triệu tấn (tăng 0,6%), còn sản lượng nuôi trồng đạt hơn 4,6 triệu tấn (tăng 3,8%). Sự tăng trưởng này phản ánh chiến lược phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản của Việt Nam, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.

Theo ấn phẩm “Thực trạng khai thác và nuôi trồng thủy sản thế giới năm 2024” của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), lần đầu tiên sản lượng nuôi trồng thủy sản trên toàn cầu đã vượt sản lượng khai thác trong năm 2022, đánh dấu sự chuyển dịch quan trọng trong ngành. Việt Nam, cùng với các quốc gia như Trung Quốc, Indonesia, và Ấn Độ, hiện nằm trong top 10 quốc gia chiếm hơn 89,8% tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản toàn cầu.

Tăng trưởng ấn tượng xuất khẩu thủy sản Việt Nam

Kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2024 đạt 8,33 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, xuất khẩu tôm đạt 3,23 tỷ USD (tăng 13,9%) và cá tra đạt 1,54 tỷ USD (tăng 8,7%), khẳng định vị thế dẫn đầu của Việt Nam trong lĩnh vực thủy sản tại các thị trường trọng điểm.

Riêng trong tháng 10/2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 1,1 tỷ USD, tăng gần 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là lần đầu tiên sau 27 tháng, xuất khẩu thủy sản Việt Nam theo tháng đã trở lại mức 1 tỷ USD, tạo động lực lớn cho các doanh nghiệp trong nước.

Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là ba thị trường tiêu thụ lớn nhất của thủy sản Việt Nam. Với đà tăng trưởng ấn tượng hiện tại, ngành thủy sản kỳ vọng sẽ hoàn thành mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD vào cuối năm nay. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến chia sẻ, nếu đạt được trung bình 900 triệu USD mỗi tháng trong hai tháng còn lại, mục tiêu này hoàn toàn khả thi.

Đối phó với thách thức và biến động thị trường

Mặc dù đạt nhiều thành tựu, ngành thủy sản Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn. Theo bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), ngoài những khó khăn về thuế và các quy định từ thị trường quốc tế, ngành còn phải đương đầu với những tác động từ biến đổi khí hậu và môi trường, ảnh hưởng đến nguồn nguyên liệu đầu vào. Đặc biệt, các doanh nghiệp trong nước phải cạnh tranh khốc liệt với các nước khác trong khu vực.

Ngành tôm và cá tra, dù có mức tăng trưởng xuất khẩu tốt, nhưng lại gặp khó khăn do thiếu hụt nguồn nguyên liệu trong nước, nhất là vào mùa cao điểm nhập khẩu. Do đó, doanh nghiệp cần linh hoạt trong việc sử dụng nguồn nguyên liệu dự trữ hoặc tìm kiếm nguồn cung thay thế để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.

Xuất khẩu các mặt hàng cá ngừ, mực, bạch tuộc cũng có xu hướng chững lại do những quy định kiểm soát hải sản khai thác trong Nghị định số 37/2024/NĐ-CP. Việc xác nhận và chứng nhận thủy sản khai thác tại các cảng cá bị đình trệ, ảnh hưởng lớn đến tiến độ sản xuất và xuất khẩu. Đặc biệt, cá ngừ vằn – nguyên liệu chính cho sản phẩm chế biến đóng hộp – đang bị ách tắc do các quy định kích thước tối thiểu, gây khó khăn trong việc thu mua nguyên liệu từ ngư dân.

Ngành khai thác thủy sản của Việt Nam đang chờ đợi kết quả từ chương trình thanh tra về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 11/2024. Động thái này có thể mang lại những thay đổi tích cực cho ngành thủy sản nếu Việt Nam thành công trong việc cải thiện các tiêu chuẩn và quy định khai thác hải sản.

Định hướng phát triển bền vững cho ngành thuỷ sản

Trước những thách thức từ thị trường, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh rằng ngành thủy sản cần tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng và phát triển bền vững. Các địa phương cần thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về chống khai thác IUU và tập trung vào phát triển nuôi trồng thủy sản.

Theo đó, các địa phương cần giảm sản lượng khai thác thủy sản tự nhiên và tập trung vào khôi phục sản xuất sau thiên tai. Việc phát triển nuôi trồng thủy sản với đa dạng hóa các đối tượng nuôi là yếu tố then chốt để duy trì sản lượng ổn định, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng và nhu cầu thị trường ngày càng lớn.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư cơ sở hạ tầng ngành thủy sản, khẳng định rằng đây là nền tảng cho sự phát triển bền vững. “Tiềm lực của ngành thủy sản còn rất lớn, nhưng nếu không đầu tư vào cơ sở hạ tầng thì khó có thể duy trì tốc độ tăng trưởng và không thể áp dụng công nghệ cao trong nuôi trồng,” ông nói.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp thủy sản Việt Nam

Để duy trì đà phát triển, bà Lê Hằng khuyến cáo các doanh nghiệp trong ngành cần nâng cao khả năng cạnh tranh bằng cách cải thiện chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Đặc biệt, với những biến động thị trường khó lường, các doanh nghiệp nên tăng cường dự trữ nguyên liệu, tìm kiếm các nguồn cung mới và linh hoạt hơn trong chiến lược sản xuất.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: “Ngành thủy sản Việt Nam đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn. Với quyết tâm và chiến lược phát triển bền vững, ngành hoàn toàn có thể vượt qua khó khăn, đạt được mục tiêu 10 tỷ USD và góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trên thị trường thủy sản quốc tế.”

Với những định hướng và nỗ lực hiện tại, ngành thủy sản Việt Nam kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển, không chỉ về mặt kinh tế mà còn nâng cao uy tín và chất lượng trên trường quốc tế.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Vietnam Business Forum