Thương mại Việt-Mỹ mở rộng, nông sản và công nghệ hưởng lợi

Hiệp định thương mại đối ứng Việt-Mỹ công bố ngày 26/10 thống nhất mở rộng tiếp cận thị trường, với Mỹ duy trì thuế 20% nhưng xem xét thuế 0% cho một số nhóm hàng, tạo cơ hội lớn cho nông sản và công nghệ Việt Nam.

Hiệp định đối ứng và nguyên tắc chính

Ngày 26/10/2025, Việt Nam và Mỹ công bố Tuyên bố chung về khuôn khổ hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng. Hai bên thống nhất mở rộng tiếp cận thị trường song phương. Việt Nam tăng ưu đãi cho hàng công nghiệp và nông nghiệp Mỹ, trong khi Mỹ duy trì thuế đối ứng 20% với hàng hóa xuất xứ Việt Nam, đồng thời xem xét một số sản phẩm áp dụng thuế 0%.

Hai bên sẽ hoàn tất thủ tục kỹ thuật để hiệp định có hiệu lực trong vài tuần tới. TS. Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế (ĐHQG Hà Nội), cho biết mức thuế 20% được công khai giúp doanh nghiệp Việt Nam chủ động hoạch định chiến lược xuất khẩu trong thương mại Việt-Mỹ.

Doanh nghiệp không còn chờ đợi giảm thuế, tập trung nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị nội địa. Việc khẳng định mức thuế cụ thể hỗ trợ các ngành hàng đa dạng hóa thị trường và phân bổ rủi ro trong giai đoạn 2026 trở đi.

Cơ chế đối tác tương đồng và điều kiện hưởng ưu đãi

Việc Mỹ xem xét thuế 0% nằm trong cơ chế “đối tác tương đồng” nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại với quốc gia có định hướng phát triển tương đồng và sẵn sàng mở cửa thị trường. Để hưởng quy chế này, Việt Nam cần thể hiện thiện chí mở cửa thực chất, đặc biệt giảm hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu một số mặt hàng Mỹ.

Khi đáp ứng tiêu chí đối xử thương mại công bằng, một số nhóm hàng Việt Nam có thể được áp thuế 0% sau thẩm định kỹ lưỡng. Định hướng tương đồng thể hiện qua thiện chí tự do hóa thương mại, từ đó Mỹ đánh giá mức độ mở cửa thực chất của Việt Nam.

Trong các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực, nông sản và thủy hải sản nhiều khả năng được xem xét ưu tiên đầu tiên trong thương mại Việt-Mỹ. Đây là lĩnh vực Mỹ thúc đẩy mở cửa tại châu Á, bao gồm Việt Nam. Khi Việt Nam cam kết giảm thuế nhập khẩu và mở rộng thị trường cho hàng nông sản Mỹ, với xuất xứ rõ ràng, truy xuất minh bạch và tự chủ nguyên liệu cao, các sản phẩm này có điều kiện thuận lợi để hưởng thuế 0%.

Nếu được ưu đãi, hàng nông sản Việt Nam sẽ tăng giá trị đáng kể, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng. Điều này không chỉ nâng cao vị thế trong thương mại Việt-Mỹ mà còn tạo động lực phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp.

Công nghệ cao và cơ hội chiến lược

Lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt bán dẫn components, dịch vụ công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn, được kỳ vọng hưởng lợi lớn từ thương mại Việt-Mỹ. Việt Nam thể hiện thiện chí hợp tác sâu với doanh nghiệp công nghệ Mỹ về đầu tư, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Nếu thuế giảm từ 20% xuống 0% cho sản phẩm công nghệ cao, đây sẽ là cú hích đặc biệt giúp Việt Nam tham gia sâu chuỗi cung ứng toàn cầu trong bán dẫn và số hóa. Sự phát triển này góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trong quan hệ thương mại với Mỹ, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam, cho biết từ tháng 8, nhiều khách hàng Mỹ yêu cầu chia sẻ gánh nặng thuế theo tỷ lệ 50-50, làm thu hẹp biên lợi nhuận doanh nghiệp Việt. Hiệp định mở cơ hội cho sản phẩm điện tử hưởng thuế 0% trong hợp đồng trung dài hạn, nhưng có chọn lọc.

Doanh nghiệp cần nâng tỷ lệ nội địa hóa, minh bạch xuất xứ, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và ESG để hưởng ưu đãi hoặc giảm tác động thuế 20%. Những doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào linh kiện nhập khẩu và thiếu chứng từ xuất xứ rõ ràng có nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh ngay trên thị trường Mỹ.

Nhóm hàng tiềm năng và rủi ro

Danh sách cụ thể chưa công bố, nhưng dựa trên Tuyên bố chung, một số nhóm hàng có khả năng cao được ưu tiên trong thương mại Việt-Mỹ. Trước hết là sản phẩm liên quan an ninh chiến lược như linh kiện bán dẫn, thiết bị viễn thông và khoáng sản quan trọng. Sản phẩm gia công cho Big Tech như Apple, Samsung với nhà máy tại Việt Nam cũng có khả năng được đưa vào danh mục 0%.

Thiết bị điện tử tiêu dùng lắp ráp hoàn chỉnh, tỷ lệ nội địa hóa cao có thể hưởng ưu đãi trung bình nếu đáp ứng tiêu chuẩn lao động và cạnh tranh lành mạnh. Một số mặt hàng mang lợi ích kinh tế – chính trị cho Mỹ, như sản phẩm do doanh nghiệp Mỹ mua nhiều hoặc nằm trong chuỗi cung ứng của các công ty Mỹ, cũng có thể được xem xét.

Ngược lại, linh kiện chuỗi cung ứng phức tạp, nội địa hóa thấp hoặc dễ thay thế khó được hưởng thuế 0%. Danh mục cuối cùng mang tính chính trị kỹ thuật cao, doanh nghiệp cần theo sát thông báo từ hai chính phủ để điều chỉnh kế hoạch sản xuất xuất khẩu trong thương mại Việt-Mỹ.

Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, hiệp định thương mại đối ứng là bước tiến tích cực giữa biến động toàn cầu, giúp doanh nghiệp Việt Nam chủ động hơn. Nhà đầu tư nên theo dõi danh sách hàng hóa hưởng thuế 0% để nắm bắt cơ hội trong nông sản và công nghệ. Chính phủ cần tiếp tục mở cửa thực chất để duy trì quan hệ thương mại cân bằng với Mỹ.

Thương mại Việt-Mỹ mở rộng qua hiệp định đối ứng mang lại cơ hội cho nông sản và công nghệ hưởng thuế 0%. Doanh nghiệp cần chủ động nâng chất lượng, nội địa hóa để tận dụng lợi thế, góp phần phát triển bền vững quan hệ thương mại song phương và nâng cao vị thế Việt Nam trên thị trường toàn cầu.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance.vn