Thúc đẩy tiêu dùng xanh tại Việt Nam: Cần chính sách và hành động đồng bộ

Tiêu dùng xanh là xu hướng tất yếu, nhưng để phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, cần thêm nhiều chính sách đồng bộ hỗ trợ từ Chính phủ và doanh nghiệp.

Tiêu dùng xanh, một phần của tiêu dùng bền vững, đang thu hút sự quan tâm lớn tại Việt Nam trong những năm gần đây. Khác với các sản phẩm tiêu dùng thông thường, tiêu dùng xanh tập trung vào việc sử dụng những sản phẩm ít gây hại cho môi trường và sức khỏe người tiêu dùng. Những sản phẩm này bao gồm thực phẩm hữu cơ, đồ gia dụng thân thiện với môi trường, cũng như các sản phẩm tiêu dùng không chứa hóa chất độc hại.

Việt Nam hiện đang tích cực triển khai chiến lược phát triển kinh tế – xã hội gắn liền với mô hình tăng trưởng xanh. Chính sách quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, nhấn mạnh vai trò của tiêu dùng xanh trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Tiêu dùng xanh – Hướng đi bền vững cho tương lai

Nhiều năm qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã nỗ lực chuyển hướng sản xuất và kinh doanh theo xu hướng tiêu dùng xanh. Từ việc sản xuất thực phẩm hữu cơ, sản phẩm tiêu dùng không hóa chất, đến việc thay thế bao bì nhựa bằng các vật liệu thân thiện với môi trường, các doanh nghiệp đang góp phần thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân. Các chuỗi siêu thị lớn cũng đã bắt đầu cung cấp các sản phẩm xanh và khuyến khích người tiêu dùng sử dụng túi tái sử dụng thay vì túi nilon, góp phần giảm thiểu tác động của rác thải nhựa.

Điều đáng chú ý là nhu cầu về thực phẩm sạch và sản phẩm hữu cơ ngày càng gia tăng. Sau đại dịch COVID-19, người tiêu dùng trở nên ý thức hơn về sức khỏe và môi trường, sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm xanh. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những thử thách lớn cho các doanh nghiệp, nhất là trong việc duy trì sự cạnh tranh khi chi phí sản xuất sản phẩm xanh cao hơn nhiều so với sản phẩm thông thường.

Thách thức trong việc phát triển tiêu dùng xanh

Dù tiêu dùng xanh mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc thay thế hoàn toàn các sản phẩm tiêu dùng thông thường đòi hỏi sự thay đổi lớn trong cả cơ sở hạ tầng lẫn nhận thức của người dân. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí sản xuất cao. Các sản phẩm xanh thường đắt hơn từ 20-40% so với các sản phẩm truyền thống, khiến nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, gặp khó khăn trong việc tiếp cận.

Bên cạnh đó, sự thiếu hụt công nghệ sản xuất hiện đại, cùng với tình trạng hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng đang làm giảm lòng tin của người tiêu dùng vào các sản phẩm xanh. Chính phủ và các cơ quan chức năng cần triển khai các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa để thúc đẩy sản xuất xanh, từ việc giảm thuế cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh đến việc tạo ra các tiêu chuẩn sản phẩm rõ ràng hơn.

Giải pháp và chính sách đẩy mạnh tiêu dùng xanh

Để thúc đẩy tiêu dùng xanh, các chính sách hỗ trợ từ nhà nước là cực kỳ quan trọng. Chính phủ cần hoàn thiện khung pháp lý về tiêu dùng xanh, tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất sạch. Cụ thể, cần có các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận công nghệ xanh, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng công nghệ sản xuất tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phát thải khí nhà kính.

Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của tiêu dùng xanh cũng rất cần thiết. Các chiến dịch truyền thông, thông qua các kênh truyền thông đại chúng và mạng xã hội, sẽ giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về tác động tích cực của việc lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường đối với sức khỏe và cuộc sống của chính họ.

Doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiêu dùng xanh. Các doanh nghiệp cần cải tiến quy trình sản xuất, áp dụng các công nghệ xanh và cam kết bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Bên cạnh đó, họ cần chủ động tham gia các chương trình giáo dục cộng đồng, hướng tới một lối sống bền vững hơn.

Thành công bước đầu tại Việt Nam

Một số mô hình tiêu dùng xanh đã đạt được những kết quả khả quan. Các siêu thị lớn như Co.op Mart, Lotte Mart hay Vinamilk đã triển khai các chương trình như giảm sử dụng túi nilon, sử dụng lá chuối để gói thực phẩm, hoặc phát triển trang trại xanh. Những sáng kiến này không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn nâng cao ý thức tiêu dùng bền vững.

Thành phố Hồ Chí Minh là điểm sáng với chiến dịch tiêu dùng xanh thu hút hàng triệu người tham gia, giúp tăng tiêu thụ sản phẩm xanh từ 40-60% trong thời gian diễn ra chiến dịch.

Tiêu dùng xanh không chỉ là xu thế mà còn là con đường sống còn để Việt Nam phát triển bền vững. Với sự hỗ trợ từ các chính sách đồng bộ và những nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp, người tiêu dùng và Chính phủ, tiêu dùng xanh tại Việt Nam sẽ dần trở thành một nét văn hóa sống bền vững trong tương lai.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tạp chí Công Thương