Thông tư 14 yêu cầu CAR 10,5% áp lực cho Big4 ngân hàng

Thông tư 14/2025/TT-NHNN đặt ra yêu cầu vốn nghiêm ngặt hơn, buộc các ngân hàng Việt Nam tăng cường nội lực và tái cấu trúc danh mục tín dụng.

Thông tư 14 siết chặt tiêu chuẩn an toàn vốn

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN, đánh dấu bước thay đổi quan trọng trong khung pháp lý về an toàn vốn. Không chỉ điều chỉnh hệ số rủi ro và định hướng tín dụng, Thông tư còn đặt nền móng cho một giai đoạn cải cách vốn sâu rộng trong toàn ngành.

Theo ước tính của FiinRatings, nhu cầu vốn cho hạ tầng, năng lượng và logistics giai đoạn 2025 – 2030 có thể lên tới 40 – 50 tỉ USD mỗi năm. Trong bối cảnh ngân hàng vẫn là kênh cung ứng vốn chủ đạo, áp lực dồn trực diện lên hệ thống tài chính vốn chỉ duy trì tỷ lệ an toàn vốn (CAR) khoảng 11%, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực.

So với Thông tư 41/2016, Thông tư 14 bổ sung ba yêu cầu: vốn lõi cấp 1 tối thiểu 4,5%, vốn cấp 1 tối thiểu 6% và CAR tối thiểu 8%. Đồng thời, quy định mới đưa vào khái niệm ngân hàng quan trọng với hệ thống (D-SIB), buộc nhóm này duy trì bộ đệm vốn bổ sung để giảm thiểu rủi ro lan truyền.

Đặc biệt, NHNN gắn việc chia cổ tức bằng tiền mặt với điều kiện tuân thủ vốn, tạo áp lực trực tiếp buộc các ngân hàng củng cố nội lực. Những bộ đệm vốn mới có thể nâng CAR tối thiểu lên 10,5% trong vòng 4 năm, đòi hỏi toàn hệ thống phải tăng tốc bổ sung vốn.

Thách thức lớn với Big4 và lợi thế khối tư nhân

Thông tư 14 đặt nhóm Big4 – gồm Vietcombank, VietinBank, BIDV và Agribank – vào tình thế khó khăn hơn cả. Các ngân hàng này lâu nay vốn chỉ duy trì CAR sát ngưỡng tối thiểu, trong khi danh mục cho vay tập trung vào bất động sản, hạ tầng và vốn lưu động – những lĩnh vực có hệ số rủi ro cao. Thêm vào đó, quá trình tăng vốn lại phụ thuộc vào ngân sách nhà nước nên thường chậm trễ hơn so với khối tư nhân.

Sự chậm trễ này thể hiện rõ trong năm 2025, khi nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đã hoàn tất kế hoạch tăng vốn, Big4 vẫn chưa có động thái quyết liệt. Chính phủ đã phải yêu cầu NHNN đẩy nhanh tiến độ tăng vốn điều lệ cho nhóm này. Theo các chuyên gia, để đáp ứng yêu cầu mới, Big4 có thể phải giảm mạnh cổ tức, giữ lại lợi nhuận, đẩy nhanh hợp tác với nhà đầu tư chiến lược hoặc nhận bổ sung vốn từ Nhà nước.

Trong khi đó, các ngân hàng tư nhân lớn như Techcombank, MB hay VPBank đang nắm lợi thế rõ rệt. Nhờ chủ động tăng vốn cấp 1 thông qua giữ lại lợi nhuận và phát hành cổ phần, cùng bổ sung vốn cấp 2 qua trái phiếu dài hạn, nhóm này duy trì CAR ở mức 12 – 15%, vượt xa chuẩn tối thiểu.

Bên cạnh tăng vốn, việc tối ưu danh mục tín dụng cũng là giải pháp quan trọng. Thông tư 14 mở hướng giảm hệ số rủi ro cho lĩnh vực ưu tiên như nhà ở xã hội, nông nghiệp nông thôn. Điều này khuyến khích ngân hàng dịch chuyển vốn từ mảng rủi ro cao sang khu vực thiết yếu, vừa đảm bảo an toàn vốn vừa hỗ trợ mục tiêu phát triển kinh tế.

Dự báo xu hướng và tác động dài hạn

Theo giới phân tích, Thông tư 14 sẽ tạo ra một cuộc “đại tu vốn” toàn diện. Trong ngắn hạn, hệ thống ngân hàng sẽ phải đối mặt với áp lực huy động vốn quy mô lớn, đặc biệt ở nhóm Big4. Tuy nhiên, về dài hạn, chuẩn vốn mới sẽ nâng cao sức khỏe tài chính, giúp ngân hàng đủ năng lực đáp ứng nhu cầu vốn khổng lồ của nền kinh tế.

Xu hướng phát triển mô hình ngân hàng đa năng cũng được dự báo sẽ tăng tốc. Khi nguồn thu không chỉ dựa vào tín dụng mà mở rộng sang phí dịch vụ, bảo hiểm và đầu tư, ngân hàng có thể phân tán rủi ro, giảm áp lực vốn, đồng thời duy trì khả năng sinh lời ổn định. Đối với nhà đầu tư, giai đoạn sắp tới có thể chứng kiến sự phân hóa rõ rệt.

Ngân hàng tư nhân với nền vốn mạnh sẽ tiếp tục gia tăng lợi thế cạnh tranh, trong khi nhóm Big4 cần thời gian và chính sách hỗ trợ để hoàn tất tái cơ cấu vốn. Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu ngân hàng được dự báo biến động theo tiến độ đáp ứng Thông tư 14. Từ góc nhìn trung và dài hạn, Thông tư 14 là bước đi tất yếu để Việt Nam tiến gần hơn với chuẩn mực Basel III, tăng sức chống chịu của hệ thống trước biến động toàn cầu.

Đây cũng là cơ hội để nhà đầu tư chọn lọc doanh nghiệp có nền tảng vốn vững vàng, quản trị rủi ro hiệu quả và chiến lược phát triển dài hạn. Như 60s Hôm Nay nhận định, chính sách mới không chỉ tạo áp lực ngắn hạn mà còn mở ra dư địa lớn cho tăng trưởng bền vững, đặt ngân hàng Việt Nam vào vị thế chủ động hơn trên thị trường tài chính khu vực.

Thông tư 14/2025/TT-NHNN mang đến thách thức chưa từng có cho hệ thống ngân hàng Việt Nam, đặc biệt với nhóm Big4. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội tái cấu trúc vốn, mở rộng mô hình kinh doanh và nâng cao sức khỏe tài chính. Trong dài hạn, chuẩn vốn mới được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng vững chắc, giúp hệ thống ngân hàng tăng sức chống chịu và đồng hành cùng tăng trưởng kinh tế.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Vietnam Finance