Nhà đầu tư gia tăng đòn bẩy giữa nhịp điều chỉnh

Thị trường chứng khoán đòn bẩy tăng cao trong giai đoạn biến động

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện đang trong nhịp điều chỉnh kỹ thuật, nhưng VN-Index vẫn duy trì quanh vùng 1.300-1.315 điểm nhờ lực đỡ từ nhóm cổ phiếu lớn như VIC, VHM, VRE (thuộc Vingroup, chiếm 9% tỷ trọng chỉ số) và một số mã ngân hàng. Dù nhiều cổ phiếu giảm 10-15% từ đỉnh ngắn hạn do áp lực chốt lời, mức điều chỉnh của chỉ số chung không sâu.

Tuần qua, thanh khoản giảm nhẹ khi nhà đầu tư chờ kết quả kinh doanh quý I/2025 và chính sách thuế Mỹ (dự kiến công bố ngày 2/4/2025), nhưng vẫn cao hơn các giai đoạn trầm lắng năm 2024, cho thấy sức hút lớn từ nhà đầu tư cá nhân nội địa.

Điểm nổi bật là xu hướng gia tăng sử dụng đòn bẩy (vay nợ để đầu tư). Các công ty chứng khoán lớn báo cáo nhu cầu vay ký quỹ (margin) tăng, với tỷ lệ đòn bẩy phổ biến từ 1:3 đến 1:7. Các cơ sở cho vay không chính thức, thường gọi là “kho” margin, cũng xuất hiện nhiều hơn từ đầu năm 2025, cạnh tranh bằng lãi suất hấp dẫn.

Dư địa vay margin vẫn rộng, chưa chạm ngưỡng tại các công ty lớn, trong khi dòng tiền mới nạp vào tài khoản đầu tư ổn định. Điều này giúp TTCK tránh giảm sâu, với lượng tiền chờ sẵn sàng tham gia khi giá cổ phiếu xuống thấp hơn.

Khối ngoại bán ròng mạnh, đạt gần 23.000 tỷ đồng trong tháng 3/2025 (tính đến nay), tương đương 20% tổng bán ròng năm 2024 và gần bằng cả năm 2023. Áp lực này đến từ tỷ giá tăng và xu hướng rút vốn khỏi các thị trường mới nổi ASEAN. Tuy nhiên, dòng tiền nội bù đắp tốt khi tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư ngoại giảm, giữ VN-Index ổn định. Gói chi tiêu 130.000 tỷ đồng từ Chính phủ cho cán bộ nghỉ hưu sớm cũng được kỳ vọng kích thích tiêu dùng và gián tiếp hỗ trợ thanh khoản TTCK từ nay đến cuối năm.

Nhóm Vingroup nổi lên như trụ cột, với giá cổ phiếu tăng mạnh nhờ triển vọng kinh doanh cải thiện. Các quỹ đầu tư trước đây dưới tỷ trọng VIC, VHM, VRE có thể phải tăng nắm giữ để theo kịp VN-Index, mở ra khả năng dòng vốn ngoại quay lại trong trung hạn, nhất là khi TTCK Việt Nam nhận tín hiệu nâng hạng từ FTSE Russell.

Phân tích dòng tiền: Đòn bẩy và tâm lý nhà đầu tư nội

Xu hướng gia tăng đòn bẩy cho thấy nhà đầu tư nội sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao hơn để tối ưu lợi nhuận. Tỷ lệ vay 1:3 đến 1:7, cao hơn mức 1:2 phổ biến năm 2023, phản ánh niềm tin vào triển vọng TTCK dù đang điều chỉnh. Sự xuất hiện của “kho” margin với lãi suất thấp càng đẩy mạnh xu hướng này, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu thị trường đảo chiều mạnh. Hiện tại, room vay margin còn dư dả và dòng tiền tự có ổn định giúp giảm áp lực từ đòn bẩy, nhưng đây là yếu tố cần theo dõi sát trong ngắn hạn.

Khối ngoại bán ròng 23.000 tỷ đồng là con số lớn, nhưng tác động được dòng tiền nội trung hòa. Thanh khoản trung bình cao hơn các quý “trống thông tin” năm 2024 cho thấy sự tham gia tích cực của nhà đầu tư cá nhân. So với giai đoạn 2021-2022, khi margin từng gây áp lực thanh lý lớn, tình hình hiện tại vẫn trong tầm kiểm soát nhờ dư địa vay rộng và tâm lý ổn định. Gói 130.000 tỷ đồng từ Chính phủ, dù không trực tiếp vào chứng khoán, sẽ kích thích tiêu dùng nhóm trung lưu, gián tiếp tăng số tài khoản mở mới và thanh khoản TTCK trong các quý tới.

Nhóm Vingroup giữ vai trò quan trọng khi chiếm 9% VN-Index. Sự tăng giá của VIC, VHM, VRE không chỉ đến từ yếu tố nội tại mà còn buộc các quỹ đầu tư điều chỉnh danh mục, tránh tụt hậu so với chỉ số. Điều này có thể kéo dòng vốn ngoại trở lại, đặc biệt với cổ phiếu vốn hóa lớn. Tuy nhiên, cổ phiếu vừa và nhỏ vẫn chịu áp lực giảm, đòi hỏi nhà đầu tư chọn lọc kỹ thay vì chạy theo biến động chung của VN-Index.

Tỷ giá tăng do Fed giữ lãi suất USD cao và chênh lệch lãi suất USD-VND cũng là rủi ro. Với mục tiêu GDP 8% năm 2025, Việt Nam ưu tiên lãi suất thấp, khiến tỷ giá có thể biến động trong phạm vi kiểm soát. Lịch sử cho thấy VN-Index thường điều chỉnh 7-9% khi tỷ giá tăng, nhưng với nền kinh tế cải thiện, khả năng giảm sâu là thấp.

Dự báo thị trường, cơ hội đầu tư trong nhịp điều chỉnh

Nhịp điều chỉnh hiện tại mở ra cơ hội cho nhà đầu tư tích lũy cổ phiếu. VN-Index có thể dao động quanh 1.300-1.315 điểm trong ngắn hạn, nhưng nếu xuyên thủng vùng này, mức giảm sâu hơn là khả năng cần tính đến. Dù vậy, với dòng tiền nội mạnh và đòn bẩy tăng, chỉ số khó giảm quá 7-9%. Các nhóm ngành như chứng khoán, đầu tư công, khu công nghiệp (KBC), bất động sản dân cư (VHM), bán lẻ (MWG), và hàng không (VJC) được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ, tiềm năng tăng 10-15% trong 6 tháng tới.

Bất động sản khu công nghiệp tại Bắc Giang, Hải Phòng có thể tăng giá thuê 5-7% nhờ đầu tư công và dòng tiền mới. Ngành ngân hàng (VCB, BID) cũng khởi sắc khi hỗ trợ tín dụng, cổ phiếu dự kiến tăng 8-10%. Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi khuyến nghị nhà đầu tư giữ 20% danh mục ở blue-chip, giảm margin nếu tỷ lệ cao, và tích lũy khi giá điều chỉnh về vùng hấp dẫn. Doanh nghiệp chứng khoán cần tận dụng room margin để thu hút dòng tiền, nhưng phải kiểm soát rủi ro từ “kho” vay không chính thức.

Rủi ro lớn nhất là biến động tỷ giá và chậm trễ giải ngân gói 130.000 tỷ đồng, có thể làm giảm niềm tin thị trường. Nhà đầu tư nên theo dõi sát kết quả kinh doanh quý I/2025 và chính sách thuế Mỹ ngày 2/4 để điều chỉnh chiến lược kịp thời.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn