Ngân hàng số: Vì sao chưa thể tự đứng vững?

Tuy nhiên, các ngân hàng này đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là việc thiếu một khung pháp lý độc lập, rõ ràng. Những chuyên gia trong ngành nhận định rằng, để ngân hàng thuần số phát triển đúng hướng và bền vững, cần có sự thay đổi về cơ chế quản lý, cho phép các ngân hàng này hoạt động độc lập và đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng.

Ngân hàng thuần số và tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ

Nhờ sự phát triển của công nghệ số và mạng internet, ngân hàng thuần số ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng bởi sự tiện lợi, không cần đến quầy giao dịch mà vẫn có thể thực hiện đầy đủ các giao dịch tài chính. Các ngân hàng thuần số như Cake by VPBank, Timo hay UBank đã thu hút được một lượng lớn khách hàng trẻ, nhóm người dùng yêu thích sự tiện lợi và hiện đại.

Chuyên gia Trần Nguyên Đán, thành viên Hội Luật gia Việt Nam, nhận định rằng với nền tảng công nghệ và nhu cầu số hóa tăng cao, ngân hàng thuần số sẽ đạt mức tăng trưởng ấn tượng, có thể lên đến ba con số trong tương lai. Tuy nhiên, để tăng trưởng bền vững, các ngân hàng này cần được tách ra khỏi ngân hàng mẹ và hoạt động độc lập, tương tự như mô hình của các quỹ đầu tư đã từng tách ra từ các ngân hàng đầu tư truyền thống để phát triển mạnh mẽ.

Sự thiếu hụt khung pháp lý – rào cản chính đối với ngân hàng thuần số

Hiện nay, các ngân hàng thuần số tại Việt Nam vẫn đang hoạt động dưới danh nghĩa là các công ty con của ngân hàng truyền thống. Việc chưa có một khung pháp lý riêng cho ngân hàng thuần số gây ra nhiều hạn chế cho mô hình này, bao gồm cả việc thiếu tính độc lập trong quản lý và sự nghi ngờ từ phía người dùng về độ an toàn và ổn định lâu dài.

Ông Đán nhấn mạnh, khung pháp lý là nền tảng quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngân hàng thuần số. Khi không có một hệ thống pháp lý rõ ràng, các ngân hàng này khó có thể tạo dựng được niềm tin từ khách hàng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường tài chính biến động nhanh. Ngược lại, sự thiếu hụt quy định lại làm cho ngân hàng thuần số kém cạnh tranh hơn so với các ngân hàng truyền thống, và khiến các nhà đầu tư e ngại vì thiếu sự bảo đảm pháp lý.

Một vấn đề khác mà ông Đán đề cập là rủi ro pháp lý cao, có thể dẫn đến phí bảo hiểm rủi ro lớn hơn cho các ngân hàng thuần số. Điều này ảnh hưởng đến mục tiêu ban đầu của tài chính số, là cung cấp các dịch vụ với chi phí thấp và tối ưu cho người dùng.

Cơ chế sandbox – giải pháp đột phá cho ngân hàng thuần số

Một giải pháp được nhiều chuyên gia đề xuất nhằm hỗ trợ ngân hàng thuần số phát triển là cơ chế “sandbox”, hay còn gọi là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Đây là một khung pháp lý cho phép các ngân hàng thuần số hoạt động độc lập trong một môi trường thử nghiệm, có sự giám sát và hỗ trợ từ cơ quan quản lý. Sandbox giúp ngân hàng thử nghiệm các sản phẩm, dịch vụ và công nghệ mới mà vẫn đảm bảo an toàn cho người dùng.

Chuyên gia Trần Nguyên Đán cho rằng sandbox là giải pháp lý tưởng cho bối cảnh Việt Nam, khi việc lập pháp còn nhiều phức tạp và thường mất nhiều thời gian. Thay vì phải chờ đợi khung pháp lý hoàn thiện, các ngân hàng có thể tham gia sandbox để tích lũy kinh nghiệm, thử nghiệm mô hình kinh doanh và phát hiện các rủi ro tiềm ẩn. Đồng thời, cơ chế này cũng giúp các cơ quan quản lý có thêm thời gian và dữ liệu để xây dựng khung pháp lý phù hợp, tránh việc phải thay đổi quy định quá thường xuyên khi công nghệ liên tục phát triển.

Lợi ích của khung pháp lý linh hoạt trong tài chính số

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ trong tài chính số (Fintech) đã tạo ra những thay đổi lớn trong cách vận hành và quản lý dịch vụ tài chính. Chẳng hạn, trong lĩnh vực cho vay ngang hàng (P2P Lending), việc áp dụng công nghệ dữ liệu lớn và các thuật toán phân tích đã giúp tối ưu hóa quản lý rủi ro. Tuy nhiên, ông Đán cho rằng khung pháp lý hiện hành vẫn còn lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu của các mô hình tài chính mới này.

Để các ngân hàng thuần số phát triển đúng hướng, Việt Nam cần một hệ thống pháp lý linh hoạt, phù hợp với sự biến đổi của công nghệ. Việc xây dựng khung pháp lý đặc thù sẽ giúp các ngân hàng thuần số hoạt động hiệu quả hơn và giảm thiểu rủi ro pháp lý, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong ngành tài chính.

Ngân hàng thuần số là tương lai của ngành tài chính, mở ra cơ hội lớn cho các ngân hàng thu hút khách hàng mới và tối ưu hóa chi phí. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, Việt Nam cần sớm xây dựng một khung pháp lý riêng cho mô hình này. Cơ chế sandbox là một bước đi cần thiết, giúp ngân hàng thuần số hoạt động trong môi trường thử nghiệm và tích lũy kinh nghiệm thực tế, chuẩn bị cho quá trình tách ra hoạt động độc lập.

Nếu có được sự hỗ trợ phù hợp từ chính phủ và các cơ quan quản lý, ngân hàng thuần số sẽ sớm khẳng định được vị thế của mình trong thị trường tài chính Việt Nam. Việc tạo điều kiện cho ngân hàng thuần số hoạt động độc lập không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành tài chính mà còn mang đến nhiều lợi ích cho người dùng, đặc biệt là trong thời đại số hóa toàn cầu như hiện nay.

Thu Ngân

Nguồn tham khảo: VietnamFinance