Mỹ quyết định áp thuế cho nhôm, thép kể từ hôm nay

Ngày 12/3/2025, chính sách thuế 25% với nhôm, thép nhập khẩu của Tổng thống Trump chính thức có hiệu lực, gây tranh cãi khi ảnh hưởng đến Canada, Việt Nam và thị trường toàn cầu.

Chính sách thuế mới của Hoa Kỳ, được Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh từ ngày 10/2, đang làm rung chuyển thương mại quốc tế. Với mức thuế 25% áp dụng cho toàn bộ nhôm và thép nhập khẩu từ ngày 12/3, không quốc gia nào được miễn trừ, động thái này không chỉ tác động đến các đối tác lớn như Canada, Mexico mà còn ảnh hưởng đến các nước xuất khẩu như Việt Nam. Thị trường chứng khoán Mỹ cũng chịu áp lực mạnh khi nhà đầu tư lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế.

Mỹ áp thuế 25% với toàn bộ nhôm, thép nhập khẩu từ 12/3, không miễn trừ quốc gia nào

Từ 0 giờ ngày 12/3/2025, mọi lô hàng nhôm và thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ đều phải chịu mức thuế 25%, theo sắc lệnh được Tổng thống Trump ký ngày 10/2. Không giống giai đoạn 2018, khi ông áp thuế 25% với thép và 10% với nhôm nhưng miễn trừ cho Canada, Mexico và Brazil, lần này chính quyền Trump không để lại ngoại lệ. Dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, diện miễn thuế từng mở rộng sang Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU), nhưng chính sách hiện tại đảo ngược hoàn toàn hướng đi đó.

Mục tiêu của sắc lệnh, theo Cố vấn Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro, là bảo vệ ngành công nghiệp nội địa và an ninh quốc gia. “Hoa Kỳ sẽ không còn phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài cho các ngành chiến lược như nhôm và thép”, ông Navarro nhấn mạnh trong cuộc họp báo ngày 11/3. Canada hiện chiếm tới 79% lượng nhôm nhập khẩu vào Mỹ trong 11 tháng đầu năm 2024, trong khi Mexico, Brazil, Hàn Quốc và Việt Nam là những nguồn cung thép lớn. Với Việt Nam, mức thuế nhôm tăng từ 10% lên 25%, trong khi thép giữ nguyên ở mức 25% từ năm 2018.

Động thái này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước, giúp các công ty Mỹ như Alcoa hay Nucor tăng khả năng cạnh tranh trước hàng hóa giá rẻ từ nước ngoài. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng thuế nhập khẩu có thể làm tăng giá nguyên liệu, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành sử dụng nhôm, thép như ô tô, xây dựng và gia dụng.

Trump từng tuyên bố tăng thuế 50% với Canada rồi hủy bỏ

Chỉ một ngày trước khi thuế 25% có hiệu lực, Tổng thống Trump đã gây chú ý khi tuyên bố nâng thuế nhôm, thép từ Canada lên 50% vào sáng 11/3 qua mạng xã hội Truth Social. Quyết định này nhằm đáp trả việc tỉnh Ontario áp thuế 25% với điện xuất khẩu sang các bang New York, Michigan và Minnesota từ ngày 10/3. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau, ông Trump rút lại kế hoạch khi Thủ hiến Ontario Doug Ford cam kết tạm dừng phụ thu giá điện sau cuộc đàm phán với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick.

Dù tránh được mức thuế 50%, căng thẳng thương mại Mỹ – Canada vẫn chưa hạ nhiệt. Từ ngày 4/3, Hoa Kỳ đã áp thuế 25% với toàn bộ hàng hóa từ Canada và Mexico, trừ năng lượng chịu mức 10%. Canada lập tức đáp trả bằng thuế 25% với 30 tỉ CAD hàng Mỹ, bao gồm 1.256 sản phẩm như nước cam, bơ lạc, rượu vang, cà phê và quần áo. Hai bên sau đó tạm hoãn một số biện pháp trả đũa, bao gồm thuế với xe hơi và sản phẩm thuộc Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA), đến cuối tháng 3.

Ngày 11/3, Trump tiếp tục đe dọa tăng thuế “đáng kể” với xe hơi nhập khẩu từ Canada kể từ ngày 2/4 nếu Ottawa không bãi bỏ các loại thuế mà ông gọi là “quá đáng”. Ông cũng yêu cầu Canada xóa bỏ thuế nhập khẩu 250-390% với sản phẩm sữa Mỹ, vốn từ lâu bị chỉ trích là bất hợp lý. Bộ trưởng Năng lượng Canada Jonathan Wilkinson khẳng định trên CNN rằng nước này sẽ đáp trả bất kỳ thuế nào từ Mỹ, nhưng nhấn mạnh không muốn leo thang xung đột với “người láng giềng thân thiết”.

Tác động kinh tế có lợi cho nhà sản xuất Mỹ, hại người tiêu dùng và thị trường chứng khoán lao dốc

Chính sách thuế mới mang lại lợi thế rõ rệt cho các nhà sản xuất nhôm, thép nội địa. Với giá hàng nhập khẩu tăng 25%, các công ty Mỹ có cơ hội chiếm lĩnh thị trường, đặc biệt khi Canada, Brazil và Mexico không còn lợi thế giá rẻ. Tuy nhiên, cái giá phải trả không nhỏ. Giới chuyên gia dự báo giá ô tô, đồ gia dụng và vật liệu xây dựng sẽ tăng mạnh. Ví dụ, một chiếc xe hơi giá 40.000 USD có thể tăng thêm 1-2% do chi phí thép nhập khẩu tăng.

Tại Việt Nam, doanh nghiệp nhôm chịu ảnh hưởng lớn hơn thép. Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), cho biết tác động đến thép không đáng kể vì mức thuế 25% đã áp dụng từ 2018. Trong khi đó, Hội Nhôm Thanh Định Hình Việt Nam (VAA) nhận định các công ty có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), nhóm xuất khẩu chính, sẽ chịu thiệt hại trực tiếp từ mức thuế nhôm tăng thêm 15%. Dù vậy, chính sách không miễn trừ của Trump có thể tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho các nhà xuất khẩu, mở ra cơ hội cho Việt Nam nếu tận dụng tốt.

Thị trường chứng khoán Mỹ phản ứng tiêu cực trước những bất ổn này. Chốt phiên ngày 11/3, chỉ số S&P 500 giảm 0,75%, DJIA mất 478 điểm (tương đương 1,14%), còn Nasdaq Composite chỉ giảm nhẹ 0,18%. Trong hai phiên đầu tuần, S&P 500 mất tổng cộng 3,4%, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 8/2024. Sau tuyên bố của Trump về thuế với Canada, DJIA tiếp tục giảm hơn 400 điểm, tương đương 1,17%, phản ánh lo ngại ngày càng lớn về nguy cơ suy thoái kinh tế.

Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai khẳng định: “Tổng thống Trump một lần nữa sử dụng sức mạnh kinh tế Hoa Kỳ – nền kinh tế lớn nhất thế giới – để mang lại chiến thắng cho người dân Mỹ”. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng nếu các nước như Canada, Trung Quốc hay EU đáp trả mạnh mẽ hơn, chuỗi cung ứng toàn cầu có thể bị gián đoạn, đẩy giá hàng hóa tăng cao và làm trầm trọng thêm lạm phát.

Quyết định thuế 25% nhôm, thép của Trump từ 12/3 không chỉ bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ mà còn làm rung chuyển thương mại quốc tế, từ Canada đến Việt Nam và các nước bị ảnh hưởng. Dù tạo lợi thế cho nhà sản xuất nội địa, chính sách này làm giá cả leo thang, thị trường bất ổn, đặt ra câu hỏi lớn về cân bằng kinh tế toàn cầu. Liệu Mỹ có điều chỉnh để giảm xung đột thương mại hay tiếp tục đẩy căng thẳng lên cao?

Chí Cường

Tin tức kinh doanh – 60s Hôm Nay