HoSE nâng chuẩn chỉ số, VN30 siết chặt điều kiện lựa chọn cổ phiếu

Bộ quy tắc 4.0 khiến cổ phiếu gia nhập VN30 trở nên khắt khe hơn, với HoSE đánh giá lợi nhuận sau thuế trước khi xem xét vốn hóa.

HoSE nâng cấp quy tắc hoạt động chỉ số

Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) mới đây đã công bố Quy tắc xây dựng và quản lý bộ chỉ số HoSE-Index phiên bản 4.0, thay thế cho phiên bản 3.1 ban hành vào năm 2022. Quy định mới, dự kiến có hiệu lực từ ngày 30/12/2024, mang đến nhiều cải tiến đáng chú ý trong cách vận hành sáu chỉ số quan trọng, bao gồm VN30, VNMidcap, VNSmallcap, VN100, VNAllshare, và VNAllshare Sector Indices.

Một trong những thay đổi nổi bật là việc bổ sung định nghĩa về lợi nhuận sau thuế. Theo đó, lợi nhuận sau thuế sẽ được xác định từ báo cáo tài chính bán niên hoặc năm đã được kiểm toán của tổ chức niêm yết.

Với công ty mẹ, chỉ tiêu này lấy từ lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ, trong khi các đơn vị kế toán cấp trên sẽ sử dụng số liệu từ báo cáo tài chính tổng hợp. Điều chỉnh này không chỉ chuẩn hóa cách tính toán mà còn trở thành tiêu chí quan trọng để cơ cấu danh mục chỉ số, thay thế cho tiêu chí vốn hóa thị trường trước đây.

Ở mục 4.3.1, tiêu chí thanh khoản cũng được nâng lên đáng kể. Khối lượng giao dịch khớp lệnh trung vị 12 tháng tối thiểu tăng gấp ba lần, từ 100.000 lên 300.000 cổ phiếu mỗi phiên. Giá trị giao dịch khớp lệnh trung vị cũng tăng từ 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng. Sau khi sàng lọc thanh khoản và loại trừ cổ phiếu thuộc diện cảnh báo, HoSE sẽ xét tiêu chí lợi nhuận thay vì vốn hóa thị trường.

Các cổ phiếu phải có lợi nhuận sau thuế dương, theo báo cáo tài chính được kiểm toán và chấp nhận toàn phần. Với các báo cáo có ý kiến kiểm toán kèm lưu ý đặc biệt, HoSE sẽ tham vấn Hội đồng chỉ số trước khi quyết định loại bỏ.

HoSE-Index phiên bản 4.0 cũng đưa ra mức giới hạn tỷ trọng vốn hóa mới đối với nhóm cổ phiếu cùng ngành thuộc VN30, với mức tối đa 40%. Ngưỡng giới hạn đối với một cổ phiếu đơn lẻ và nhóm cổ phiếu liên quan vẫn giữ nguyên lần lượt ở mức 10% và 15%.

Bên cạnh đó, HoSE cũng cập nhật chuẩn phân ngành GICS (Global Industry Classification Standard) – hệ thống phân loại ngành chuẩn do S&P Dow Jones Indices và MSCI xây dựng. Điều này giúp chuẩn hóa việc phân loại ngành nghề, tạo sự minh bạch và đồng bộ hơn với thị trường quốc tế.

Tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam

Các thay đổi mới được kỳ vọng sẽ nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro, đồng thời tăng hiệu quả sử dụng các chỉ số HoSE-Index như công cụ tham chiếu quan trọng trên thị trường. Với chỉ số VN30 – đại diện cho nhóm cổ phiếu dẫn đầu, HoSE-Index chiếm hơn 80% giá trị vốn hóa và hơn 90% giá trị giao dịch toàn thị trường.

Trong kỳ cơ cấu tháng 1/2025, HoSE dự kiến công bố danh mục VN30 mới vào ngày 20/1. Các quỹ ETF tham chiếu rổ chỉ số này sẽ hoàn thành cơ cấu vào ngày 31/1 và thay đổi chính thức có hiệu lực từ 3/2.

Nhiều công ty chứng khoán dự báo cổ phiếu LPB của Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam sẽ thế chân cổ phiếu POW của PV Power trong đợt cơ cấu lần này. Theo Chứng khoán Yuanta, quỹ DCVFM VN30 ETF – quỹ có quy mô lớn nhất tham chiếu theo VN30 với tổng tài sản gần 6.800 tỷ đồng – có thể mua hơn 9 triệu cổ phiếu LPB.

Trong khi đó, SSI Research dự tính tổng cộng 15,2 triệu cổ phiếu LPB sẽ được các quỹ ETF mua vào, đồng thời toàn bộ 3,2 triệu cổ phiếu POW sẽ bị bán ra. Hiện tại, bốn quỹ ETF lớn nhất sử dụng VN30 làm chỉ số tham chiếu là DCVFM VN30, SSIAM VN30, MAFM VN30, và KIM Growth VN30.

Sự thay đổi thành phần rổ chỉ số không chỉ ảnh hưởng đến danh mục của các quỹ mà còn tác động mạnh đến thanh khoản và dòng tiền trên thị trường. Với phiên bản 4.0, HoSE-Index không chỉ cải thiện tính minh bạch và hiệu quả mà còn tạo tiền đề quan trọng cho việc thu hút vốn đầu tư, đặc biệt từ các quỹ nước ngoài.

Những quy định mới như yêu cầu kiểm toán báo cáo tài chính và sàng lọc thanh khoản khắt khe hứa hẹn gia tăng niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự thay đổi này phản ánh nỗ lực của HoSE trong việc nâng cao chất lượng vận hành và chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế, đồng thời mở ra triển vọng tăng trưởng bền vững cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn tới.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: vietnamfinance.vn