Dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi: Lo ngại siết cầu giảm bớt

Những lo ngại về việc siết chặt cầu trên thị trường chứng khoán đã giảm bớt sau các phiên thảo luận tại Quốc hội.

Những diễn biến mới nhất từ nghị trường Quốc hội cho thấy, dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) đang được xem xét kỹ lưỡng với nhiều điểm điều chỉnh đáng chú ý. Các nội dung thảo luận, cũng như việc tiếp thu, chỉnh sửa dự thảo của cơ quan soạn thảo, đã phần nào xoa dịu những lo lắng về khả năng siết chặt cầu trên thị trường chứng khoán (TTCK). Đặc biệt, những quy định liên quan đến trái phiếu riêng lẻ và thời gian hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu đã được xem xét lại, hứa hẹn tạo ra môi trường đầu tư thông thoáng và minh bạch hơn.

Trái phiếu riêng lẻ mở cửa đón nhà đầu tư cá nhân có điều kiện

Một trong những vấn đề được quan tâm nhất chính là việc hạn chế nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ. Dự thảo ban đầu với những quy định siết chặt điều kiện tham gia đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối.

Cụ thể, những yêu cầu như giao dịch tối thiểu 3 lần mỗi quý hay cấm hoàn toàn việc mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ được cho là không phù hợp với thực tế thị trường. Với thực trạng gần 40% tỷ trọng trái phiếu riêng lẻ (tương đương khoảng 250.000 tỷ đồng) đang nằm trong tay các nhà đầu tư cá nhân, giới chuyên gia lo ngại những quy định này, nếu được thông qua, có thể dẫn đến một làn sóng “bond run” tương tự cuối năm 2022, gây bất ổn cho thị trường.

Giới chuyên gia cũng lên tiếng về những bất cập này. GS.TS Trần Ngọc Thơ, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – Tiền tệ Quốc gia, đã bày tỏ quan điểm phản đối việc cấm cửa nhà đầu tư cá nhân: “Sao lại phải cấm nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ?”. Ông dẫn chứng, nhiều quốc gia khác như Singapore, Thái Lan, Malaysia, Mỹ… vẫn cho phép nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia thị trường này.

Theo ông, chìa khóa nằm ở việc xây dựng một khung pháp lý chặt chẽ và nâng cao năng lực quản lý thị trường. “Nếu làm được điều này, dòng vốn của nhà đầu tư cá nhân hoàn toàn có thể được đầu tư một cách có trách nhiệm mà không gây ra những hệ lụy tiêu cực”, GS.TS Trần Ngọc Thơ khẳng định.

Trước những ý kiến đóng góp, cơ quan soạn thảo luật chứng khoán đã có những điều chỉnh quan trọng. Theo đó, cá nhân vẫn được phép mua trái phiếu riêng lẻ, nhưng phải đáp ứng một số điều kiện nhất định: trái phiếu phải được xếp hạng tín nhiệm, có tài sản đảm bảo hoặc được bảo lãnh thanh toán. Động thái này được kỳ vọng sẽ vừa đảm bảo an toàn cho thị trường, vừa tạo điều kiện cho thị trường trái phiếu phát triển bền vững.

Hạn chế chuyển nhượng chứng khoán: Cần cân nhắc kỹ lưỡng

Bên cạnh trái phiếu riêng lẻ, việc tăng thời gian hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu phát hành riêng lẻ từ 1 năm lên 3 năm cũng gây ra nhiều tranh cãi. Quy định này được cho là có thể làm giảm thanh khoản của thị trường, khiến các đợt chào bán chứng khoán riêng lẻ kém hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng lên tiếng phản đối, cho rằng hạn chế chuyển nhượng sẽ gây khó khăn cho hoạt động đầu tư và tái cơ cấu danh mục, đồng thời tạo ra tâm lý e ngại cho nhà đầu tư. Họ chỉ ra rằng, thông lệ quốc tế, ngay cả ở các nước phát triển, cũng không áp dụng thời gian hạn chế dài như vậy. Hơn nữa, việc này cũng sẽ gây khó khăn cho các quỹ đầu tư, khiến họ e dè tham gia vào các đợt chào bán riêng lẻ.

Trên bình diện quốc tế, ngay cả những nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản, hay các nước thuộc Liên minh Châu Âu, cũng như các quốc gia có điều kiện kinh tế – xã hội tương đồng với Việt Nam, đều không áp đặt quy định hạn chế chuyển nhượng tối thiểu 3 năm như trong dự thảo luật trước đó. Hơn nữa, vòng đời hoạt động của đa số các quỹ đầu tư thường kéo dài từ 5 đến 7 năm.

Đối với các quỹ mới thành lập, quá trình thẩm định và đàm phán giao dịch có thể mất từ 1 đến 2 năm. Nếu bị ràng buộc bởi quy định hạn chế chuyển nhượng trong 3 năm, các quỹ này sẽ gặp khó khăn trong việc triển khai hoạt động đầu tư. Tương tự, các quỹ đang hoạt động cũng sẽ đối mặt với thách thức về thời gian, bởi thời hạn hoạt động còn lại có thể không đủ để hoàn tất các thủ tục thẩm định, đàm phán, ký kết và chờ hết thời gian hạn chế chuyển nhượng.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cảnh báo, nếu áp dụng quy định 3 năm, thanh khoản thị trường sẽ sụt giảm nghiêm trọng. Cuối cùng, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã thông báo cơ quan soạn thảo quyết định giữ nguyên thời gian hạn chế chuyển nhượng là 1 năm.

Kim Khanh

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn