Sức bật doanh nghiệp Việt trong hành trình tăng trưởng 2025

Doanh nghiệp Việt Nam khởi sắc đầu năm 2025 với thành tựu từ 2024, tín hiệu tích cực từ doanh nghiệp mới, song vẫn đối mặt thách thức lớn, đòi hỏi chính sách đồng hành từ Chính phủ.

Năm 2024, các tập đoàn nhà nước như PVN vượt 32% doanh thu, đặt nền tảng cho mục tiêu tăng trưởng 2025. Đầu năm nay, 10.128 doanh nghiệp mới ra đời, vốn đăng ký bổ sung tăng 66,1%. Tuy nhiên, 67.034 doanh nghiệp rút lui cho thấy áp lực vẫn hiện hữu. Chính phủ được kỳ vọng xây dựng cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân và cam kết thực thi cùng khu vực nhà nước để thúc đẩy kinh tế.

Thành tựu doanh nghiệp nhà nước năm 2024 tạo nền tảng cho 2025

Năm 2024 đã chứng kiến những bước tiến đáng kể của doanh nghiệp nhà nước, tạo tiền đề cho hành trình tăng trưởng kinh tế 2025. Các tập đoàn lớn như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ghi nhận tổng doanh thu hợp nhất vượt 32% kế hoạch, nộp ngân sách vượt 64%. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đạt doanh thu tăng 13,7% so với năm trước, trong khi Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) vượt 30% kế hoạch và tăng 25% so với 2023. Với tỷ trọng đóng góp khoảng 28-29% GDP, khu vực này được xem là động lực quan trọng.

Ông Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhận định chỉ cần tăng trưởng thêm 1-2%, mục tiêu chung của nền kinh tế sẽ dễ dàng đạt được. Đây là cơ sở để Chính phủ cân nhắc giao nhiệm vụ cụ thể cho 19 tập đoàn kinh tế nhà nước trong năm nay.

Doanh nghiệp thành lập mới tháng 2/2025 phản ánh tín hiệu tích cực

Sang đầu năm 2025, bức tranh kinh doanh cho thấy tín hiệu lạc quan rõ nét. Theo Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính), tháng 2 ghi nhận 10.128 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 34,36% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng cộng 2 tháng đầu năm, 20.781 doanh nghiệp gia nhập thị trường, dù giảm 8,92% so với cùng kỳ do tháng 1 sụt giảm.

Đáng chú ý, vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế đạt 709.377 tỉ đồng, tăng 66,1%, trong đó vốn tăng thêm từ doanh nghiệp đang hoạt động lên tới 478.929 tỉ đồng, tăng 131%. Quy mô vốn bình quân mỗi doanh nghiệp đạt 11,1 tỉ đồng, cao hơn mức 9,6 tỉ đồng của năm trước. “Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy kỳ vọng của nhà đầu tư khi mở rộng sản xuất kinh doanh”, đại diện Cục nhận định. Các trung tâm kinh tế lớn như TP.HCM (4.616 doanh nghiệp), Hà Nội (3.589) và Bình Dương (1.579) dẫn đầu về số lượng doanh nghiệp mới, tập trung chủ yếu ở Đông Nam Bộ và Đồng bằng Sông Hồng.

Thách thức song song diễn ra giữa các doanh nghiệp rút lui và sự phục hồi

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều thuận lợi. Trong 2 tháng đầu năm 2025, 67.034 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, với 56.888 đơn vị tạm ngừng kinh doanh, chiếm 84,9%. Phần lớn là doanh nghiệp nhỏ, vốn dưới 10 tỉ đồng, và hoạt động dưới 5 năm. Riêng tháng 2, 8.262 doanh nghiệp rời thị trường, dù giảm so với tháng 1. 

Song song đó, tín hiệu phục hồi cũng xuất hiện khi 29.067 doanh nghiệp quay lại hoạt động, trong đó tháng 2 đạt 7.053 – mức cao nhất trong 5 năm qua. “Nhu cầu thị trường tăng và chính sách hỗ trợ hiệu quả là động lực chính”, Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể phân tích. Điều này phản ánh sự tự tin của doanh nhân, nhưng cũng đặt ra bài toán cải thiện môi trường kinh doanh để giảm thiểu rủi ro.

Cam kết đồng hành và cơ chế dẫn dắt cho các định hướng chính sách năm 2025

Để biến sức bật này thành động lực bền vững, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò của Chính phủ. TS. Trần Đình Thiên cho rằng cần cam kết thực thi cùng doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt khi 18 tập đoàn, tổng công ty chuyển về Bộ Tài chính và 1 về Bộ Công an sau khi Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp kết thúc hoạt động. “Việc dịch chuyển có thể gây vướng mắc thủ tục, ảnh hưởng tiến độ đầu tư nếu không xử lý kịp thời”, ông cảnh báo. 

Đồng thời ông kêu gọi các tập đoàn nhận diện khó khăn, đề xuất giải pháp cụ thể để phối hợp hiệu quả với cơ quan quản lý. Song song đó, khu vực tư nhân cũng cần cơ chế hỗ trợ rõ ràng. TS. Thiên nhấn mạnh việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân lớn tham gia các dự án quốc gia không chỉ là giao nhiệm vụ, mà phải đi kèm cam kết pháp lý từ Chính phủ. Lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát từng đề xuất văn bản cam kết để giải quyết vướng mắc thủ tục và thị trường cho các dự án như thép đường ray. 

Tuy nhiên TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, cho rằng chính sách không nên dành riêng cho từng doanh nghiệp mà cần xây dựng theo tiêu chí ngành ưu tiên như công nghiệp ô tô, năng lượng tái tạo hay nông nghiệp công nghệ cao. “Doanh nghiệp nào đáp ứng tiêu chí sẽ được hưởng ưu đãi thuế, hỗ trợ nhân lực và quỹ đầu tư”, ông đề xuất. 

Thực tế, các chính sách này đang được kỳ vọng hoàn thiện sớm. TS. Thành kiến nghị trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 5/2025 với những đề xuất vượt khung hiện hành. Nếu thành công, bài toán tăng trưởng của cả doanh nghiệp nhà nước lẫn tư nhân sẽ thông suốt, tạo đà cho kinh tế Việt Nam bứt phá trong năm nay. Sức bật doanh nghiệp Việt đang mở ra cơ hội tăng trưởng 2025, nhưng thành công phụ thuộc vào chính sách đồng hành từ Chính phủ. Kỳ họp Quốc hội tháng 5 sẽ là bước ngoặt quan trọng.

Chí Cường