Công nghệ là chìa khóa giúp Việt Nam vượt bẫy thu nhập trung bình

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhận định, công nghệ là yếu tố cốt lõi giúp Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao.

Công nghệ là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế

Phát biểu tại Hội nghị “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế” diễn ra ngày 11/2, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng, các động lực tăng trưởng truyền thống của nền kinh tế Việt Nam đang dần tới hạn. Nếu muốn duy trì mức tăng trưởng từ 7% lên 10% mỗi năm, Việt Nam buộc phải tìm kiếm những động lực mới, trong đó công nghệ đóng vai trò then chốt.

Theo Bộ trưởng, Việt Nam từng thoát nghèo nhờ nông nghiệp, trở thành quốc gia thu nhập trung bình nhờ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và công nghiệp. Tuy nhiên, để tiến lên nhóm nước thu nhập cao, nền kinh tế cần dựa vào công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là các yếu tố không chỉ giúp nâng cao năng suất lao động mà còn thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện mô hình quản trị quốc gia và tránh nguy cơ tụt hậu.

Đẩy mạnh thương mại hóa nghiên cứu công nghệ

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, công nghệ chỉ có thể đóng góp thực sự vào tăng trưởng kinh tế nếu các nghiên cứu khoa học được thương mại hóa. Hiện nay, nhiều kết quả nghiên cứu tại Việt Nam vẫn thuộc sở hữu nhà nước, điều này khiến quá trình ứng dụng vào thực tiễn còn hạn chế. Để khắc phục vấn đề này, ông đề xuất chuyển quyền sở hữu kết quả nghiên cứu cho các viện nghiên cứu và trường đại học, giúp họ có động lực phát triển sản phẩm, dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ mới.

Nhà nước vẫn có thể hưởng lợi từ việc thu thuế và tạo công ăn việc làm khi các nghiên cứu được ứng dụng rộng rãi. Bên cạnh đó, các nhà khoa học và kỹ sư cũng cần được hưởng một phần lợi ích (khoảng 30-50%) từ quá trình thương mại hóa nghiên cứu, nhằm thúc đẩy sự sáng tạo và đầu tư vào các dự án dài hạn.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng, các viện nghiên cứu nên được phép quản lý ngân sách theo cơ chế khoán, tương tự doanh nghiệp, thay vì bị ràng buộc bởi quy trình hành chính nhà nước. Điều này giúp họ linh hoạt hơn trong việc triển khai dự án, từ đó nâng cao hiệu quả nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vào thực tiễn.

Đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực

Muốn thúc đẩy công nghệ phát triển, Việt Nam cần có chiến lược đầu tư vào hạ tầng nghiên cứu và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Theo Bộ trưởng, một trong những bước đi quan trọng là xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm tại các trường đại học. Dự kiến, trong năm 2025, tổng nguồn vốn dành cho công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số lên đến 75.000 tỷ đồng, trong đó nên dành ít nhất 5.000 tỷ đồng để phát triển hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại.

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp trong việc đi đầu về công nghệ và chuyển đổi số. Các doanh nghiệp lớn cần tiên phong ứng dụng công nghệ mới, đầu tư vào đổi mới sáng tạo và dẫn dắt thị trường. Theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, đến năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu hình thành 5 tập đoàn công nghệ số có khả năng cạnh tranh ngang tầm với các nước tiên tiến.

Ngoài ra, để đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi số, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất với Chính phủ trình Quốc hội thông qua một số chính sách đặc biệt, như cho phép chỉ định thầu các dự án công nghệ trong giai đoạn 2025-2026, tăng ngân sách cho thuê dịch vụ công nghệ thông tin và đầu tư vào trung tâm điện toán đám mây dùng chung. Những chính sách này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp công nghệ phát triển mạnh mẽ hơn, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững.

Chí Toàn

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance.vn