Ấn Độ Giảm Mạnh Thuế Xuất Khẩu, Tín Hiệu Mới Về Chính Sách Thương Mại Gạo

Ấn Độ tiếp tục nới lỏng chính sách, bỏ thuế xuất khẩu gạo Basmati và gạo đồ để kích thích thương mại.

Bối cảnh kiểm soát xuất khẩu trước đó

Vào ngày 27 tháng 9 năm nay, Ấn Độ đã công bố quyết định giảm một nửa thuế xuất khẩu đối với gạo đồ, từ mức 20% xuống còn 10%. Đây là bước đi chiến lược diễn ra trong bối cảnh cơ cấu tồn trữ gạo trong nước gia tăng mạnh mẽ và nông dân đang chuẩn bị cho vụ thu hoạch mới.

Việc giảm thuế xuất khẩu này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảm giá xuất khẩu gạo của Ấn Độ, từ đó kích thích sự tăng trưởng trong xuất khẩu mặt hàng quan trọng này, đồng thời ép buộc các quốc gia cạnh tranh như Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar phải điều chỉnh giá của họ.

Nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới đã bắt đầu áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu từ năm 2022, với mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực trong nước và kiểm soát lạm phát. Gạo đồ đã bị áp dụng mức thuế xuất khẩu 20% từ năm 2023 sau khi những trận hạn hán nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến vụ mùa.

Việc Ấn Độ siết chặt kiểm soát xuất khẩu gạo không chỉ làm tăng giá gạo khu vực châu Á lên mức cao nhất kể từ năm 2008 mà còn buộc các quốc gia tiêu thụ lớn phải tìm kiếm nguồn cung từ những nơi khác. Gạo là mặt hàng thiết yếu trong chế độ ăn uống của hàng tỷ người trên thế giới, do đó tình hình này đã gây ra mối lo ngại đáng kể về an ninh lương thực toàn cầu.

Mặc dù các biện pháp kiểm soát đối với xuất khẩu đã phần nào giúp ổn định giá cả nội địa, dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ chỉ ra rằng Ấn Độ đang đối mặt với lượng tồn trữ gạo cao kỷ lục. Do đó, quyết định nới lỏng các quy định về xuất khẩu gạo hiện tại phần nào giúp giảm tình trạng dư thừa và hỗ trợ giảm giá gạo cho các quốc gia nhập khẩu như Indonesia và Senegal. Theo như báo cáo của chính phủ, xuất khẩu gạo từ Ấn Độ đã giảm gần 25% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt 5,26 triệu tấn trong bốn tháng đầu năm tài chính.

Ngoài việc giảm thuế xuất khẩu đối với gạo đồ, Ấn Độ cũng đã tiến hành cắt giảm thuế xuất khẩu đối với gạo lứt và thóc xuống còn 10%. Thông báo này sẽ được áp dụng ngay lập tức và cũng chỉ rõ rằng các loại gạo có xay xát một phần hoặc hoàn toàn sẽ không phải chịu thuế xuất khẩu.

Đặc biệt, mức thuế xuất khẩu đối với gạo trắng đã giảm xuống 0%. Tuy nhiên, chính phủ nước này vẫn chưa làm rõ liệu các thương nhân có được phép xuất khẩu hay không, hay nếu việc thương mại có bị hạn chế bởi các thỏa thuận giữa chính phủ trực tiếp với chính phủ.

Tác động đến nông dân và thị trường xuất khẩu

Vào đầu tháng 9 năm 2024, Ấn Độ đã dỡ bỏ mức giá sàn cho gạo basmati nhằm hỗ trợ nông dân, đặc biệt khi họ phàn nàn về việc khó khăn trong việc tiếp cận các thị trường xuất khẩu lớn như châu Âu, Trung Đông và Mỹ. Theo số liệu từ Tổng công ty Lương thực Ấn Độ, lượng gạo dự trữ tính tới ngày 1 tháng 9 đã đạt 32,3 triệu tấn, cao hơn 38,6% so với cùng kỳ năm trước.

Điều này cho thấy Chính phủ Ấn Độ hoàn toàn có khả năng nới lỏng các hạn chế xuất khẩu một cách an toàn. Bằng việc cải thiện đáng kể diện tích trồng lúa nhờ điều kiện thời tiết thuận lợi, Ấn Độ đã mở rộng diện tích gieo trồng lên tới 41,35 triệu ha, tăng từ 40,45 triệu ha của năm trước và 40,1 triệu ha của 5 năm qua.

Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế dự báo sản lượng gạo toàn cầu cho niên vụ 2024-25 sẽ vào khoảng 528 triệu tấn, tăng 1% so với năm trước. Những kỳ vọng này đi kèm với sản lượng của nhiều quốc gia sản xuất gạo lớn như Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Mỹ, Pakistan, Trung Quốc, Bangladesh, và các nước khác.

Việc mở rộng diện tích sản xuất và điều kiện thời tiết thuận lợi trong vụ mùa có thể góp phần quan trọng vào sự cải thiện tình hình sản xuất gạo toàn cầu. Nếu dự báo đúng, lượng gạo dự trữ toàn cầu cũng có khả năng tăng 1% so với niên vụ 2023-24, đạt khoảng 176 triệu tấn. Sự gia tăng này sẽ giúp thị trường gạo trở nên ổn định hơn trong những tháng tới, với khả năng giá gạo toàn cầu sẽ được điều chỉnh theo hướng tích cực.

Phương Thảo

Tham khảo: Reuters

Nguồn: Nhịp sống Thị trường