Xăng E10 – Thách thức đảm bảo nguồn cung cho lộ trình năng lượng xanh

Xăng E10, nhiên liệu sinh học thân thiện môi trường, đang đối mặt với áp lực lớn về nguồn cung ethanol khi Việt Nam chuẩn bị triển khai đồng bộ từ năm 2026, đòi hỏi nâng cấp hạ tầng và nhập khẩu nhiên liệu để đáp ứng nhu cầu.

Lộ trình triển khai nhiên liệu sinh học

Xăng E10 đang trở thành trọng tâm trong chiến lược chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam. Tại hội thảo “Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới” ngày 27/8/2025, Bộ Công Thương phối hợp với Trung tâm Nhiên liệu xanh toàn cầu và Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam đã thảo luận các nhiệm vụ trọng tâm để đảm bảo nguồn cung xăng E10. Theo dự thảo Thông tư của Bộ Công Thương, từ ngày 1/1/2026, toàn bộ xăng dùng cho phương tiện cơ giới trên cả nước phải là xăng E10, với kế hoạch chuyển sang xăng E15 hoặc tỷ lệ phối trộn khác từ năm 2031.

Xăng E10 đã được thử nghiệm tại Hà Nội, TP.HCM và Hải Phòng, với sự chuẩn bị hạ tầng từ các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex, PVOIL và Sài Gòn Petro. Việc triển khai đồng bộ xăng E10 trên toàn quốc từ năm 2026 đòi hỏi sự sẵn sàng về logistics và nguồn cung ethanol.

Nhu cầu ethanol tăng mạnh

Hiện nay, Việt Nam có 6 nhà máy sản xuất ethanol E100 với tổng công suất 600.000 m³/năm, chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu ethanol cho xăng E10, ước tính 1,5 triệu m³/năm. Phần còn thiếu sẽ được nhập khẩu từ Mỹ và Brazil, hai quốc gia dẫn đầu về sản xuất ethanol. Các cảng lớn như B12 (Quảng Ninh), Nhà Bè (TP.HCM) và Vân Phong (Khánh Hòa) sẽ là điểm tiếp nhận chính.

Tuy nhiên, nhu cầu ethanol dự kiến tăng gấp đôi khi xăng E10 được sử dụng đại trà, tạo áp lực lớn lên chuỗi cung ứng nhiên liệu. Ông Gabriel Ho từ Trung tâm Nhiên liệu xanh toàn cầu nhấn mạnh rằng Việt Nam cần nâng cấp hạ tầng kho bãi và logistics để đảm bảo nguồn cung xăng E10 ổn định, tránh nguy cơ đứt gãy.

Thách thức hạ tầng logistics

Để đáp ứng yêu cầu của xăng E10, các kho chứa tại Nhà Bè, Đức Giang và các khu vực khác cần được cải tiến với lớp lót kháng ethanol, hệ thống thu hồi hơi, bơm tương thích và bọt chữa cháy kháng cồn. Việt Nam hiện có 217 kho chứa dầu với dung tích 6,38 triệu m³, đủ cho 36 ngày dự trữ thương mại, trong đó Petrolimex chiếm 50% thị phần. Phương thức vận chuyển đa dạng như đường ống, tàu ven biển, sà lan và xe bồn giúp phân phối linh hoạt, nhưng năng lực bơm nạp và giám sát thời gian thực cần được nâng cấp để đảm bảo chất lượng nhiên liệu.

Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam cho rằng việc tăng tỷ lệ ethanol trong xăng E10 đòi hỏi đầu tư đáng kể vào hạ tầng, đặc biệt khi ethanol dễ cháy và hút ẩm. Nếu không cải tiến kịp thời, chuỗi cung ứng xăng E10 có thể gặp rủi ro tắc nghẽn hoặc giảm chất lượng.

Lợi ích của nhiên liệu sinh học

Xăng E10 đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính, tăng giá trị gia tăng cho nông nghiệp và đảm bảo an ninh năng lượng. Việt Nam từng đạt tỷ lệ tiêu thụ xăng E5 RON92 trên 40% từ năm 2015–2019, nhưng con số này giảm còn 20% từ năm 2020 do thiếu chính sách thúc đẩy và cạnh tranh từ xăng khoáng. Việc chuyển sang xăng E10 là bước đi tất yếu để hòa nhịp với xu hướng năng lượng xanh toàn cầu, đồng thời thực hiện cam kết giảm phát thải CO2 của Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh rằng nhiên liệu sinh học như xăng E10 không chỉ giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn thúc đẩy ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học, tạo cơ hội phát triển kinh tế bền vững.

Triển vọng thị trường ethanol

Thị trường ethanol toàn cầu đạt 129 tỷ lít trong năm 2025, tăng từ 110 tỷ lít năm 2023, với Mỹ và Brazil dẫn đầu nhờ cơ sở hạ tầng hiện đại và khả năng đáp ứng tín hiệu giá. Các luồng xuất khẩu từ Vịnh Mexico và cảng phía Nam Brazil đảm bảo nguồn cung ổn định cho châu Á, bao gồm Việt Nam.

Để tận dụng cơ hội, Việt Nam cần tăng cường sản xuất ethanol trong nước và tối ưu hóa nhập khẩu. Các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex và PVOIL nên phối hợp với cơ quan quản lý để xây dựng kế hoạch nhập khẩu ethanol dài hạn, đồng thời đầu tư vào công nghệ giám sát và lưu trữ nhiên liệu.

Khuyến nghị cho chuỗi cung ứng

Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, việc triển khai xăng E10 đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công Thương, doanh nghiệp và các nhà cung cấp quốc tế. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào bể chứa và thiết bị giám sát hiện đại, trong khi cơ quan quản lý nên hỗ trợ chính sách để giảm chi phí nâng cấp hạ tầng.

Doanh nghiệp cũng nên tận dụng các hiệp định thương mại để đảm bảo nguồn cung ethanol ổn định từ Mỹ và Brazil. Việc xây dựng hệ thống giám sát chất lượng thời gian thực sẽ giúp xăng E10 đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao uy tín trên thị trường nhiên liệu sinh học.

Xăng E10 là bước tiến quan trọng trong lộ trình năng lượng xanh của Việt Nam, nhưng việc đảm bảo nguồn cung ethanol và hạ tầng logistics vẫn là thách thức lớn. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ các doanh nghiệp đầu mối và hỗ trợ từ Bộ Công Thương, xăng E10 có thể được triển khai đồng bộ từ năm 2026, góp phần giảm phát thải và thúc đẩy kinh tế bền vững.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn