Huy động vốn xanh, giải pháp từ hội nghị P4G

P4G 2025 đề xuất hợp tác công-tư, cải cách tài chính để huy động vốn xanh hướng tới phát triển bền vững.

P4G 2025: Tìm giải pháp huy động vốn cho tăng trưởng xanh

Ngày 17/4/2025, Hội nghị Thượng đỉnh P4G (Đối tác vì Tăng trưởng Xanh và Mục tiêu Toàn cầu 2030) tổ chức 5 phiên thảo luận cấp bộ trưởng, tập trung vào công nghệ và tài chính xanh, huy động vốn xanh. Phiên về “Công nghệ tạo đột phá chuyển đổi xanh” do Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng chủ trì, nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển bền vững. Ông đề xuất xây dựng website chia sẻ công nghệ xanh và mô hình đổi mới sáng tạo mở để kết nối nhu cầu với nhà cung cấp giải pháp.

Phiên thảo luận về “Đổi mới tài chính và chiến lược huy động vốn xanh” thu hút sự chú ý với các giải pháp cụ thể. Bà Rebeca Grynspan, Tổng Thư ký UNCTAD, kêu gọi cải cách cấu trúc tài chính toàn cầu để đảm bảo vốn xanh đến đúng đối tượng, đặc biệt là các nước đang phát triển. Ông Thomas Jacobs, Giám đốc IFC tại Việt Nam, cho biết Việt Nam cần 368 tỷ USD để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040, nhưng tín dụng xanh hiện chỉ chiếm dưới 5% tổng dư nợ.

TP.HCM, đại diện bởi ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND, khẳng định vai trò tiên phong trong tài chính xanh. Thành phố đã triển khai kế hoạch tăng trưởng xanh đến năm 2030, tận dụng Nghị quyết 98 để thu hút vốn qua trái phiếu xanh và hợp tác công-tư (PPP – Public-Private Partnership). Các đại biểu đề xuất bốn ưu tiên: hoàn thiện thể chế tài chính, đổi mới sản phẩm tài chính xanh, thúc đẩy hợp tác công-tư, và tăng cường minh bạch giám sát.

Các quốc gia như Nhật Bản, UAE, và Kenya chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ xanh, từ AI giám sát ô nhiễm đến nông nghiệp thông minh. Các giải pháp tài chính sáng tạo, như trái phiếu khí hậu và hành lang tài chính xanh xuyên biên giới, cũng được nhấn mạnh để hỗ trợ doanh nghiệp và địa phương.

Phân tích tác động: Rào cản và cơ hội tài chính xanh

Nhu cầu 368 tỷ USD cho mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam vào năm 2040 là thách thức lớn. So với năm 2020, khi tín dụng xanh chỉ chiếm 2% tổng dư nợ, con số dưới 5% hiện nay cho thấy tiến bộ, nhưng vẫn thấp hơn mức 10% của Thái Lan. Ông Thomas Jacobs chỉ ra rằng khung pháp lý cho trái phiếu xanh còn mơ hồ, với chỉ 1.000 tỷ đồng trái phiếu xanh được phát hành tại Việt Nam năm 2024, so với 2.500 tỷ USD trên thị trường toàn cầu. Tiêu chuẩn quốc tế, như IFRS về báo cáo bền vững, cũng vượt khả năng của 70% doanh nghiệp Việt Nam.

Hợp tác công-tư là điểm sáng. TP.HCM, với Nghị quyết 98, đã thu hút 5 tỷ USD vốn FDI xanh từ năm 2023, chủ yếu vào khu công nghiệp sinh thái và năng lượng tái tạo. Các dự án PPP, như nhà máy điện mặt trời tại Long An, đã huy động 500 triệu USD từ IFC và ngân hàng nội địa. Tuy nhiên, chỉ 20% doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tiếp cận được vốn xanh, do thiếu báo cáo minh bạch và chi phí tuân thủ cao, lên đến 200 triệu đồng/doanh nghiệp.

Kinh nghiệm quốc tế mang lại bài học giá trị. Nhật Bản sử dụng AI để giảm 15% chi phí giám sát môi trường từ năm 2022, trong khi UAE tăng 10% năng suất nông nghiệp nhờ công nghệ thủy canh. Việt Nam, với 80% doanh nghiệp phụ thuộc vào ngân hàng thương mại, cần đa dạng hóa nguồn vốn qua trái phiếu khí hậu và quỹ đầu tư xanh, huy động vốn xanh. Tuy nhiên, sự chậm trễ trong thể chế, như thiếu tiêu chuẩn phân loại dự án xanh, khiến 30% vốn FDI xanh bị đình trệ từ năm 2023.

Cải cách tài chính toàn cầu, như bà Rebeca Grynspan đề xuất, là cơ hội lớn. Hành lang tài chính xanh châu Á, nếu thành lập, có thể huy động 50 tỷ USD cho khu vực vào năm 2030, với Việt Nam chiếm 10-15%. Tuy nhiên, rủi ro nằm ở biến động tỷ giá USD, tăng 3% từ đầu năm 2025, làm chi phí nhập khẩu công nghệ xanh tăng 5-7%.

Dự báo thị trường: Tài chính xanh định hình đầu tư

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi dự báo tài chính xanh sẽ thúc đẩy thị trường Việt Nam trong 5 năm tới. Thị trường trái phiếu xanh có thể đạt 5.000 tỷ đồng vào năm 2027, nếu khung pháp lý được hoàn thiện. Cổ phiếu ngành năng lượng tái tạo (REE, PC1) và công nghệ xanh (FPT, VGI) dự kiến tăng 8-12% trong quý III/2025, nhờ dòng vốn FDI xanh tăng 10%. Ngược lại, cổ phiếu ngành xi măng (HT1, BCC) có thể giảm 5% do chi phí kiểm kê khí nhà kính tăng.

Doanh nghiệp nên đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng và báo cáo bền vững, đặt mục tiêu lợi nhuận 10% trong 12 tháng. SME cần hợp tác với IFC và ngân hàng để tiếp cận vốn xanh, với lãi suất ưu đãi 5-6%/năm. Rủi ro lớn nhất là nếu USD tăng thêm 5%, chi phí dự án xanh có thể tăng 8%, ảnh hưởng 30% SME. Ngược lại, nếu hành lang tài chính xanh châu Á hoạt động, Việt Nam có thể thu hút 7 tỷ USD vốn xanh vào năm 2028.

Bất động sản công nghiệp cũng hưởng lợi. Nhu cầu đất cho khu công nghiệp sinh thái tại TP.HCM và Bình Dương có thể tăng 7%, đẩy giá thuê lên 120-140 USD/m² vào năm 2027. Nhà đầu tư nên ưu tiên cổ phiếu bất động sản công nghiệp (KBC, IDC), mua khi giá điều chỉnh 10% từ đỉnh tháng 4/2025, với lợi suất kỳ vọng 12%/năm.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Sài Gòn Giải Phóng Đầu Tư Tài Chính