KRX thúc đẩy chứng khoán Việt Nam tiến gần thị trường mới nổi

Hệ thống KRX, vận hành chính thức 5/5/2025, nâng cấp giao dịch và thanh khoản, hỗ trợ Việt Nam tiến gần mục tiêu nâng hạng thị trường mới nổi.

Hệ thống KRX định hình tương lai chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam sắp bước vào giai đoạn mới với hệ thống KRX, dự kiến vận hành chính thức ngày 5/5/2025. Hệ thống này, hợp tác phát triển cùng Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc từ 2012, hoàn tất kiểm thử từ 17/3 đến 11/4/2025. KRX là bước ngoặt chiến lược, thay đổi cách thị trường vận hành.

KRX tích hợp giao dịch, đăng ký, lưu ký chứng khoán (gửi chứng khoán tại trung tâm lưu ký), thanh toán bù trừ và giám sát rủi ro. Năng lực xử lý hàng triệu lệnh mỗi ngày tăng tốc giao dịch, rút ngắn thời gian thanh toán. Hệ thống hỗ trợ giao dịch trong ngày (T+0), bán khống có đảm bảo (short selling) và các loại lệnh hiện đại.

Hiện tại, hạ tầng cũ hạn chế triển khai sản phẩm phái sinh ngoài hợp đồng tương lai VN30 và trái phiếu chính phủ. Công cụ quản trị rủi ro như ngắt mạch thị trường (circuit breaker) hay random end (kết thúc ngẫu nhiên phiên khớp lệnh) chưa áp dụng được. KRX tháo gỡ hạn chế này, tạo nền tảng thống nhất cho cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh.

Thông tư 68/2024/TT-BTC, ban hành 18/9/2024, hiệu lực 2/11/2024, cho phép nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu không cần ký quỹ đủ tiền trước. Quy định này, cùng lộ trình công bố thông tin tiếng Anh từ 2025 đến 2028, hỗ trợ nâng hạng. Tuy nhiên, KRX là yếu tố cốt lõi, đáp ứng tiêu chí hiệu quả giao dịch và minh bạch của MSCI, FTSE Russell. KRX tăng giám sát thời gian thực, hạn chế thao túng giá, bảo vệ nhà đầu tư cá nhân. Hệ thống mở đường kết nối với định chế tài chính quốc tế, thu hút vốn từ quỹ ETF theo rổ MSCI EM, FTSE EM.

KRX tăng thanh khoản và cơ hội nâng hạng thị trường

KRX mang lại bước nhảy vọt cho thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt về thanh khoản và khả năng nâng hạng. Hiện nay, thị trường Việt Nam xếp hạng cận biên (frontier market) theo MSCI và FTSE Russell, do hạn chế về tính thanh khoản, minh bạch và hiệu quả hệ thống giao dịch. Báo cáo của MSCI thường xuyên ghi nhận Việt Nam “chưa đáp ứng” các tiêu chí như tiếp cận thị trường và an toàn vận hành.

KRX giải quyết vấn đề này bằng cách rút ngắn thời gian thanh toán, tăng tốc xử lý lệnh và bổ sung công cụ quản trị rủi ro. Nếu triển khai đồng bộ, thanh khoản thị trường có thể tăng gấp 2-3 lần, theo ước tính từ các công ty chứng khoán. Ví dụ, giao dịch T+0 giúp nhà đầu tư mua bán trong ngày, tăng vòng quay vốn, trong khi bán khống có đảm bảo tạo cơ hội lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy hệ thống giao dịch hiện đại là chìa khóa nâng hạng. Năm 2020, Ả Rập Xê-út áp dụng công nghệ X-Stream của Nasdaq và mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP), giúp thị trường được MSCI nâng hạng mới nổi vào năm 2021. Giá trị giao dịch tại đây tăng gấp 20 lần so với năm 2018. Tương tự, Thái Lan cải tiến hệ thống giao dịch, trở thành thị trường mới nổi ổn định, thu hút mạnh dòng vốn ETF.

Việt Nam có tiềm năng tương tự. Nếu được nâng hạng bởi MSCI và FTSE Russell, thị trường có thể thu hút 6-7 tỷ USD trong những năm đầu và 25 tỷ USD đến năm 2030, theo Ngân hàng Thế giới (WB, 4/2024). Dòng vốn này không chỉ tăng quy mô thị trường mà còn kích thích doanh nghiệp niêm yết cải thiện quản trị, công bố thông tin minh bạch hơn.

Tuy nhiên, rủi ro vẫn tồn tại. Chuyển đổi hệ thống đòi hỏi đào tạo kỹ thuật và thay đổi thói quen giao dịch. Nếu không truyền thông hiệu quả, nhà đầu tư cá nhân có thể gặp khó khăn khi thích nghi. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã yêu cầu HOSE và VSDC công bố chi tiết tính năng mới từ 11/3/2025, nhưng cần đẩy mạnh hướng dẫn qua các kênh dễ tiếp cận.

KRX định hướng thị trường chứng khoán tương lai

Hệ thống KRX mở ra triển vọng tươi sáng cho thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng cần lộ trình triển khai cẩn trọng. Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi nhận định KRX sẽ thúc đẩy thanh khoản, thu hút dòng vốn quốc tế, đặc biệt nếu Việt Nam được nâng hạng. Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào khung pháp lý đồng bộ và truyền thông hiệu quả để nhà đầu tư thích nghi nhanh.

Nhà đầu tư nên chuẩn bị cho các sản phẩm mới như T+0, bán khống, nhưng cần nắm rõ quy trình để tránh rủi ro. Doanh nghiệp niêm yết nên đầu tư công bố thông tin song ngữ, cải thiện quản trị để tận dụng dòng vốn ETF. Công ty chứng khoán cần đào tạo nhân sự, nâng cấp hạ tầng để xử lý khối lượng giao dịch tăng vọt dự kiến từ 5/5/2025.

Thị trường bất động sản cũng có thể hưởng lợi gián tiếp, khi dòng vốn chứng khoán tăng kích thích đầu tư vào cổ phiếu bất động sản. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng với biến động ngắn hạn trong giai đoạn chuyển đổi hệ thống, ưu tiên danh mục đa dạng để giảm rủi ro. KRX là bước tiến lớn, đưa chứng khoán Việt Nam gần hơn với chuẩn quốc tế. Cơ hội tăng thanh khoản và dòng vốn quốc tế rộng mở, nhưng cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Nhà đầu tư và doanh nghiệp nên chủ động thích nghi để nắm bắt tiềm năng.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Tin Nhanh Chứng Khoán