Trí tuệ nhân tạo định hình làn sóng phát triển toàn cầu mớ

Tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến tăng trưởng thương mại toàn cầu đã trở thành một chủ đề thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế.

Theo báo cáo mới nhất của Ban Thư ký Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), trí tuệ nhân tạo đang mở ra nhiều cơ hội, đồng thời đặt ra những thách thức đáng kể cho các nền kinh tế trên toàn thế giới. Với những kịch bản khác nhau, tác động của AI có thể dẫn đến các mức tăng trưởng thương mại thực tế khác nhau vào năm 2040.

Kịch bản lạc quan: Tăng trưởng vượt bậc

Trong kịch bản lạc quan, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo đồng bộ và tăng trưởng năng suất cao trên toàn cầu có thể thúc đẩy tăng trưởng thương mại thực tế tăng thêm gần 14 điểm phần trăm vào năm 2040. Đây là con số đầy hứa hẹn, phản ánh tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong việc giảm chi phí thương mại, tăng cường hiệu quả chuỗi cung ứng và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại toàn cầu.

Theo báo cáo, các nền kinh tế thu nhập cao dự kiến sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ sự gia tăng năng suất này. Tuy nhiên, không chỉ các quốc gia phát triển, mà các nền kinh tế thu nhập thấp cũng có thể tận dụng trí tuệ nhân tạo để giảm đáng kể chi phí thương mại, từ đó cải thiện vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp cải thiện năng suất lao động mà còn mở ra khả năng tiếp cận các công cụ số hóa, cho phép doanh nghiệp nhỏ và vừa (MSMEs) vượt qua những rào cản thương mại truyền thống. Thay vì đối mặt với chi phí giao dịch cao, các doanh nghiệp này có thể dễ dàng tiếp cận thị trường toàn cầu hơn nhờ vào các giải pháp công nghệ.

Kịch bản thận trọng: Sự chênh lệch trong ứng dụng AI

Ngược lại, trong kịch bản thận trọng, nơi trí tuệ nhân tạo không được triển khai đồng đều và năng suất tăng trưởng ở mức thấp, tăng trưởng thương mại toàn cầu dự kiến chỉ đạt dưới 7 điểm phần trăm vào năm 2040.

Sự khác biệt này nhấn mạnh vai trò quan trọng của chính phủ và tổ chức quốc tế trong việc tạo điều kiện triển khai trí tuệ nhân tạo một cách toàn diện. Nếu các nước không cùng hợp tác để thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên quy mô lớn, các cơ hội thương mại sẽ bị hạn chế và gia tăng khoảng cách phát triển giữa các nền kinh tế.

Một trong những yếu tố gây cản trở chính là sự khác biệt về quy định và chính sách liên quan đến trí tuệ nhân tạo. Các quốc gia hiện đang áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với việc quản lý, điều này tạo ra rào cản trong việc tiêu chuẩn hóa và hợp tác quốc tế.

Trí tuệ nhân tạo định hình thương mại quốc tế như thế nào?

Theo báo cáo, trí tuệ nhân tạo có khả năng làm thay đổi toàn diện cách thức vận hành thương mại quốc tế. Điều này bao gồm:

Trí tuệ nhân tạo có thể tự động hóa các quy trình như quản lý chuỗi cung ứng, tối ưu hóa logistics và tăng cường khả năng dự báo thị trường. Điều này giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh. Các dịch vụ kỹ thuật số như tư vấn, giáo dục và chăm sóc sức khỏe từ xa được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, với mức tăng lũy kế gần 18 điểm phần trăm trong kịch bản lạc quan.

Ngoài ra, trí tuệ nhân tạo cũng đang thay đổi lợi thế cạnh tranh của các nền kinh tế. Thay vì dựa vào chi phí lao động thấp, các quốc gia có thể tận dụng công nghệ để tạo ra giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự phát triển của các sản phẩm và dịch vụ dựa trên trí tuệ nhân tạo, từ phần mềm điều khiển máy móc đến các giải pháp phân tích dữ liệu, sẽ trở thành động lực chính cho thương mại quốc tế trong tương lai.

Báo cáo nhấn mạnh vai trò quan trọng của WTO trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại liên quan đến trí tuệ nhân tạo. Tổ chức này đang nỗ lực xây dựng các khung pháp lý để đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo được triển khai một cách đáng tin cậy và các quy định liên quan giữa các quốc gia được thống nhất.

Tổng giám đốc WTO, bà Ngozi Okonjo-Iweala, cho biết: “WTO có trách nhiệm bảo đảm lợi ích của AI được chia sẻ rộng rãi trên toàn cầu. Đồng thời, chúng tôi cần hợp tác để giảm thiểu rủi ro và giải quyết những thách thức về khác biệt quy định giữa các nước.”

Các sáng kiến hiện nay bao gồm việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ và vừa tham gia thương mại toàn cầu, cũng như bảo vệ quyền lợi của các nước đang phát triển trong bối cảnh chuyển đổi số.

Cơ hội và thách thức phía trước

Trí tuệ nhân tạo được kỳ vọng sẽ định hình lại nền kinh tế toàn cầu, nhưng không phải không đi kèm thách thức. Sự khác biệt về năng lực công nghệ, quy định và chính sách giữa các quốc gia có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng thương mại.

Để tối ưu hóa lợi ích, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế. Chỉ khi đó, trí tuệ nhân tạo mới thực sự trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững cho thương mại toàn cầu, đồng thời giảm bớt khoảng cách phát triển giữa các nền kinh tế.

Trong bối cảnh kinh tế đang thay đổi nhanh chóng, các chính phủ và tổ chức quốc tế cần chủ động đưa ra các chính sách hỗ trợ để đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo.

Thu Ngân

Nguồn tham khảo: Báo Nhân Dân